Page 15 - Trinh bay DTN Dan Phuong
P. 15
thaønh töôùng lónh cuûa Hai Baø Tröng trong cuoäc khaùng chieán
choáng giaëc Haùn nhö Haûi Dieäu ôû Coå Ngoõa, Loâi Chaán ôû Thaùp
Thöôïng, Sa Laõng ôû Haï Trì...
Trong cuoäc khaùng chieán choáng quaân Tuøy, ñaàu theá kyû thöù
VII, thaønh OÂ Dieân (Haï Moã, Thöôïng Moã baây giôø) laø moät trong
ba trung taâm khaùng chieán cuûa caû nöôùc. Nhaân daân trong vuøng
goùp coâng, goùp söùc giöõ thaønh, ñöa con chaùu leân ñöôøng ñaùnh
giaëc döôùi söï chæ huy cuûa bieät töôùng Lyù Phoå Ñænh.
Khi quaân Nguyeân xaâm löôïc (1288), Ñinh Tuaán queâ ôû
Thöôïng Caùt nguï ôû queâ ngoaïi Goái Haï (Taân Laäp hieän nay) ñöùng
leân chieâu moä thanh nieân trong vuøng, thaønh laäp ñoäi daân binh
chaën ñaùnh giaëc treân soâng Hoàng, soâng Nhueä. Coù laàn ñoäi daân
binh ñaõ tieán coâng tieâu dieät goïn ñoaøn chieán thuyeàn ñòch, maùu
quaân Nguyeân chaûy ñoû caû ñoàng ruoäng caùc laøng Haï Moã, Thöôïng
Moã ôû hai beân cöûa soâng Nhueä. Ñinh Tuaán trôû thaønh vò töôùng
cuûa trieàu Traàn.
Theá kyû XV, khi nöôùc ta bò quaân Minh xaâm löôïc, Vaên Dó
Thaønh ôû Thöôïng Hoäi (nay thuoäc xaõ Taân Hoäi) ñaõ chieâu moä
nghóa quaân cuøng vôùi Leâ Ngoä noåi daäy choáng quaân Minh. Vaên
Dó Thaønh laáy vuøng Goái Thöôïng laøm caên cöù, sau phaïm vi hoaït
ñoäng cuûa nghóa quaân cuõng lan roäng tôùi caùc vuøng Meâ Linh,
Queá Döông, Queá Voõ, Löông Taøi. Nghóa quaân thöôøng duøng saéc
phuïc toaøn moät maøu ñen neân cuoäc khôûi nghóa cuõng ñöôïc goïi laø
“Khôûi nghóa Haéc Y”. Vaên Dó Thaønh ñaõ ñöôïc daân chuùng toân
vinh laø “Ñaïi nguyeân soaùi Haéc y nhaát boä”.
Töø cuoái theá kyû XVIII, thöïc daân Phaùp lôïi duïng söï suy yeáu,
nhu nhöôïc cuûa trieàu ñình phong kieán nhaø Nguyeãn ñeå can
thieäp vaø töøng böôùc thoân tính nöôùc ta.
Trong nhöõng ngaøy nöôùc soâi löûa boûng ñoù, ngöôøi Ñan Phöôïng
coù maët ngay töø traän ñaàu, tieáp tuïc chieán ñaáu cuøng Nhaân daân
caû nöôùc choáng xaâm löôïc, choáng ñaàu haøng. Tin Töï Ñöùc kyù Hoøa
öôùc Nhaâm Tuaát 1862 nhöôøng ba tænh mieàn Ñoâng Nam Kyø cho
15
