Page 20 - E-Modul Pendidikan Bahasa Bali SD
P. 20
sajeroning Proklamasi Kemerdekaan (17 Agustus 1945), kramane sane jenek
ring pulo-pulo sawewengkon Nusantara sampun madue basa tetamian saking
nguni, luiripun: basa Bali, basa Jawa, basa Batak, basa Sasak, Bugis, basa
Sunda, basa Madura, miwah sane lianan. Yening rerehin paiketan ring
kawentenan linggih basa Indonesia pinaka basa negara, basa-basa sane
kaembasang miwah katamiang ring pulo-pulo sawewengkon Nusantara punika
ketah kasengguh basa daerah.
Manut Piagam Eropa untuk Bahasa-Bahasa Regional Minoritas
kabaosang:
"bahasa-bahasa daerah atau minoritas" adalah bahasa-bahasa yang
secara tradisional digunakan dalam wilayah suatu negara, oleh warga
negara dari negara tersebut, yang secara numerik membentuk kelompok
yang lebih kecil dari populasi lainnya di negara tersebut; dan berbeda
dari bahasa resmi (atau bahasa-bahasa resmi) dari egara tersebut”
(Wikipedia.org/wiki/).
Yening cutetang panampen ring ajeng, basa Bali wantah pinaka basa
daerah sane katamiang antuk krama Bali sane jenek ring pulo Bali utawi pulo-
pulo tiosan ring sawewengkon panegara Indonesia. Pamaos basa Bali kaiket
antuk patunggilan wewidangan, wangsa, budaya, adat, miwah agama. Basa
Bali kaanggen sarana mabebaosan antuk krama Bali. Kawentenan basa
Indonesia pinaka basa negara miwah basa pagubugan nasional nenten prasida
lempas saking kawentenan basa Bali miwah basa-basa daerah tiosan.
Samalihipun taler sakadi punika. Manut sakadi Undang-Undang Dasar 1945
BAB XV, pasal 36, sajeroning sesinahnyane kabaosang: basa daerah wantah
pah-pahan saking kabudayaan Indonesia; basa daerah pinaka pangukuh
kabudayaan Indonesia sane kaupapira antuk negara. Mapaiketan ring
kawentenan basa-basa daerah ring sajebag jagate, UNESCO pinaka lembaga
sane nguubin indik basa miwah budaya, sampun ngukuhang tanggal 21
Februari pinaka rahina basa ibu internasional. Pangangkenan saking UNESCO
puniki nujuang linggih basa Bali pinaka basa ibu pertiwi (indigenous language)
sane dahat mautama pisan. Budaya-budaya daerah ring sajebag jagate prasida
nglimbak miwah katami antuk para santananyane sangkaning yasa kerti saking
basa-basa daerah. UNESCO (2003) sajeroning panureksannyane maosang
yening “dunia dalam keadaan darurat bahasa” miwah katarka 90% saking 7000
basa-basa daerah ring sajebag jagate pacang kagentosin antuk basa sane
maduwe kuasa ring Abad XXI. Mapaiketan sareng linggih basa ring soang-
soang negara, Lewis miwah Simon sajeroning ethnologue (2010) maosang
wenten roras soroh linggih basa manut panglimbak miwah pangangkenan sane
kabaos resmi. Panyorohane punik prasida kacingakin sakadi tabel ring sor
puniki.
17