Page 23 - Ondan Sonra Ocak 2023

Kader konusunda tartıșma konusu yapılan b r
d ğer husus da “b lg ” meseles d r. Burada b lg
konusunda asıl yanılma ya da yanıltılma, nsanın
b lg s le Yüce Allah’ın b lg s n n denk görülmes
hatasıdır. Bulduğumuz ve b ld ğ m z her durum,
nesne, olgu b zden önce vardır. B lg her zaman
nsandan önce ve önded r. Yüce Allah zaman ve
mekân üstü olduğu ç n, oluș onun b lg s nden ayrı
değ ld r. B lmes ve yaratması arasında zaman
farkı yoktur. B r șey b l neb l yorsa o yaratmıștır.
Yaratılmıș se Yüce Allah’ın b lmemes g b b r
ht mal yoktur. O’nun b r șey b lmes ve
yaratması arasında varolușsal b r sıralama olab l r
fakat zamansal b r sıralama olamaz. B r yazılım
olarak düșündüğümüzde b r yazıdan b nlerce

farklı sonuç çıkmasını yadırgamayız. Bu açıdan
kader b r öykü ya da met n değ l de s stem
yazılımı olarak düșünülmel d r. B z m yazdığımız
kaderler ç n bu mümkün se, Yüce Allah’ın
yazdığı kaderler ç n tab k mümkündür. 9 O
halde günümüzde de pek çok k ș de rastlanan katı
kaderc anlayıșın kökler nereded r? İslam’dan
önce de var mıydı? sorularının cevabını
aramayaçalıșalım.10 Aslında cebr /katı kaderc
düșüncen n lk zler Kur’an’ın haber verd ğ ne
göre müșr klerde görülmekted r. Örneğ n;
“Müșr kler d yecekler k : “Allah steseyd ne b z
ortak koșardık ne de babalarımız ortak koșardı;
h çb r șey de haram yapmazdık.” Onlardan önce
yalanlayanlar da öyle dem șlerd de sonunda

azabımızı tatmıșlardı. De k : “Yanınızda b ze
açıklayacağınız b r b lg var mı? S z zandan bașka
b r șeye uymuyorsunuz ve s z sadece yalan
söylüyorsunuz”11 ayet nde fade ed ld ğ g b
atalarının ve kend sapkın düșünceler n n
sorumluluğunu Allah’a zafe etmekte ve lah
vahye kulak tıkamaktadırlar. Hâlbuk atalarının
ve kend ler n n sapkınlıkları b zat h kend
seç mler d r. Allah onların öyle olmasını sted ğ
ç n değ ld r. Akıl ve rade sah b olarak yaratılan
nsan, hayatının her evres nde sorumluluklarını
yer ne get rmekle yükümlü tutulmuș ve kulluğu
Allah’a has kılmak șartıyla özgür kılınmıștır.