Page 38 - Ondan Sonra Ocak 2023

TARİHE İZ DÜŞÜMÜ

B r Dörtlüğün H kayes

"Sanma șâhım herkes sen sâdıkâne yâr olur
Herkes sen dost mu sandın belk ol ağyâr olur
Sâdıkâne belk ol bu âlemde d ldâr olur
Yâr olur ağyâr olur d ldâr olur serdâr olur.”
Sel mî

K md r bu Sel mî? D van edeb yatında vezn aher den len tarzda yazılan lk bey t olduğu söylenen
ve șarkılara, türkülere konu olan bu dâh yane bey t’ n șa r k md r? Bu dörtlüğün sah b , Osmanlı
pad șahlarının en kıymetl ler nden Yavuz Sultan Sel m’d r. Mısralar bölündüğünde yukarıdan așağı
doğru okunan her bölüm, aynı zamanda b r mısraya tekabül eder. Șöyle k :

Sanma șâhım / herkes sen / sâdıkâne / yâr olur
Herkes sen / dost mu sandın / belk ol / ağyâr olur
Sâdıkâne / belk ol / bu âlemde / d ldâr olur
Yâr olur / ağyâr olur / d ldâr olur / serdâr olur.

Dörtlüğün kend s kadar r vayet ed len h kâyes de lg nç ve anlamlıdır.
Osmanlı hanedanının 9. hükümdarı olan Yavuz Sultan Sel m’ n her Osmanlı sultanı g b devlet
șler n n gerekler n mükemmel b ç mde öğrenmes gerek yordu. O da șehzadel k yıllarında Devlet-
Âl yyen n yönet m hakkında lalalarının el nde șek llenm șt r; ancak Yavuz Sultan Sel m, d ğer
șehzadelerden farklı olarak satranca merak salar. Her ște olduğu g b key f saatler n n eğlences olan
ve stratej kurmayı gerekt ren satrançta da mükemmele ulașmak ster. Bu tutkusu ve oyundak
bașarısı, öyle ler sev yeye varır k devlet sınırları ç nde h ç k mse sultanı yenmey bașaramaz.
Sultan Sel m, İran Șahının da tıpkı kend s g b satranca düșkün olduğunu ve bu ște hayl y
olduğunu ș t nce ș gücü bırakıp tebd l- kıyafetle -gezg n b r abdal kılığında- İran’a g der. Orada
kaldığı günlerde, konakladığı her yerde satranç b lenlerle bu oyunu oynar ve her oyunu kazanır.