Page 1040 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 1040
๑๐๒๘
เมื่อกล่าวถึงมาตรการบังคับต่างๆในบทบัญญัติของกฎหมายอาญาที่จะใช้กับผู้กระท าความผิด
ื่
หรือที่เรียกว่า “มาตรการบังคับทางอาญา”(criminal sanction) ได้แก่ โทษ วิธีการเพอความปลอดภัย และ
1
มาตรการบังคับทางอาญาอน โดยมาตรการบังคับเกี่ยวกับโทษตามประมวลกฎหมายอาญาปัจจุบันมีทั้งโทษ
ื่
และวิธีการเพอความปลอดภัย ซึ่งเมื่อกล่าวถึงวัตถุประสงค์ของการลงโทษและจะมีอยู่สองประการ คือ การ
ื่
2
ป้องกันทั่วไป (general prevention) และการป้องกันพิเศษ (special prevention)
การป้องกันทั่วไป คือ การใช้โทษเพื่อข่มขู่ผู้อื่นมิให้กระท าความผิดในท านองเดียวกัน หรือเพื่อเป็น
แบบอย่างซึ่งบังคับจิตใจบุคคลทั่วไปที่จะคิดกระท าความผิดอย่างเดียวกันให้งดเว้นความผิดนั้นเสีย
การป้องกันพเศษ คือ การป้องกันมิให้ผู้กระท าความผิดนั้นกระท าความผิดในลักษณะเดียวกันซ้ า
ิ
อีก ด้วยวิธีการลงโทษ หรือโดยการใช้วิธีการเพื่อความปลอดภัยแก่ผู้นั้น
แนวคิดเกี่ยวกับวิธีการเพื่อความปลอดภัย
ื่
๑. แนวคิดว่าด้วยทฤษฎีป้องกันสังคม ทฤษฎีนี้อธิบายว่า กฎหมายอาญามีวัตถุประสงค์เพอ
คุ้มครองป้องกันสังคมจากอาชญากรรม โดยจุดเริ่มต้นมาจากเดิมส านักคลาสสิคมีความเชื่อว่าบุคคลมีเจตจ านง
เสรีในการกระท าของตน และวัตถุประสงค์ของการลงโทษก็เพอเป็นการแก้แค้นให้สาสมกับความผิดที่ก่อขึ้น
ื่
การศึกษากฎหมายอาญาใช้แนวความผิดเดิมคือ เป็นการศึกษาสาเหตุแห่งอาชญากรรมเฉพาะแง่กฎหมาย ไม่
ื่
ค านึงถึงปัจจัยอนมาประกอบ เช่น ทางด้านกายภาพ จิตใจหรือสังคม จนกระทั่งปลายยุคส านักโพสิทีฟ ได้เริ่ม
มาศึกษาถึงสาเหตุของอาชญากรรมจากตัวผู้กระท าความผิดทั้งด้านกายภาพและสังคมมาประกอบ ซึ่งแนวคิด
ของส านักโพสิทีฟเป็นการเริ่มต้นยอมรับความหมายของค าว่า “คุ้มครองป้องกันสังคม” เท่านั้น ในปี ค.ศ.
๑๘๘๙ von Liszt,van Hamel และ Adolphe Prins ได้ร่วมกันก่อตั้งองค์การ Union of Criminail Law โดย
มีวัตถุประสงค์เพื่อชี้แนวทางที่ควรจะเป็นของกฎหมายอาญาและเบนความสนใจของบุคคลมาสู่แนวความคิดใน
การป้องกันสังคม ซึ่ง Prins ผู้ที่ร่วมก่อตั้งองค์กร ถือเป็นบุคคลแรกที่ยึดถือแนวความคิดเรื่องป้องกันสังคมใน
ลักษณะทฤษฎี โดยเขาอธิบายว่า สืบเนื่องจากแนวความคิดเดิมของส านักคลาสสิกที่ยึดถือหลักเรื่องความ
ั
รับผิดชอบของบุคคล ซึ่งเป็นเรื่องเจตจ านงเสรีของผู้กระท าความผิดและได้ขยายไปสู่ความรับผิดอนจ ากัด ท า
ให้บุคคลบางประเภท เช่น บุคคลวิกลจริต หรือบุคคลที่จะก่อเหตุร้าย ไม่ต้องรับโทษในทางอาญา ท าให้สังคม
ั
ไม่อาจป้องกันอนตรายจากบุคคลที่มีลักษณะอนตรายเช่นนี้ได้ เพราะแนวคิดของส านักคลาสสิก การลงโทษ
ั
บุคคลใดจะต้องมีการแสดงเจตนาและโทษที่จะลงต้องเหมาะสมกับเจตนาของผู้กระท าความผิด ส่งผลให้สังคม
ไม่อาจป้องกันอนตรายจากบุคคลที่มีสภาพอนตรายเช่นนี้ได้ ส านักโพสิทีฟได้สร้างทฤษฎีป้องกันสังคมขึ้นมา
ั
ั
1 คณิต ณ นคร , กฎหมายอาญาภาคทั่วไป, พิมพ์ครั้งที่ ๗ (กรุงเทพมหานคร: บริษัท ส านักพิมพ์วิญญูชน จ ากัด,
๒๕๖๓), หน้า ๔๓๕ - ๔๓๖
2 เรื่องเดียวกัน
