Page 618 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 618
๖๐๖
ความจ าเป็นในบางสถานการณ์หรือบางพนที่ รัฐสามารถบัญญัติกฎหมายมาจ ากัดสิทธิบางประการได้เท่าที่
ื้
๑๓
จ าเป็นและพอสมควรแก่เหตุ
๒. แนวคิดเกี่ยวกับการปล่อยผู้ต้องหาหรือจ าเลยชั่วคราว
การปล่อยชั่วคราวเป็นมาตรการผ่อนคลายความเคร่งครัดของการน าตัวบุคคลมาไว้ในอานาจควบคุม
ของรัฐซึ่งจะน ามาใช้ก็ต่อเมื่อบุคคลนั้นเข้าสู่กระบวนการควบคุมแล้ว โดยการปล่อยชั่วคราวในฐานะเป็น
มาตรการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาประการหนึ่งจึงต้องถือเป็นหลัก โดยศาลใช้
ดุลพินิจในการปล่อยผู้ต้องหาหรือจ าเลยชั่วคราวโดยพิจารณาจากหลักเกณฑ์ต่าง ๆ ได้แก ความหนักเบาแห่ง
๑๔
่
ข้อหา พยานหลักฐานที่ปรากฏแล้วมีเพยงใด พฤติการณ์ต่าง ๆ แห่งคดีเป็นอย่างไร เชื่อถือผู้ขอประกันหรือ
ี
หลักประกันได้เพียงใด ผู้ต้องหาหรือจ าเลยน่าจะหลบหนีหรือไม่ ภัยอันตรายหรือความเสียหายที่จะเกิดจากการ
ั
ี
อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวมีหรือไม่ เพยงใด ค าคัดค้านของพนักงานสอบสวน พนักงานอยการ โจทก์หรือ
ผู้เสียหาย แล้วแต่กรณี และข้อเท็จจริงหรือรายงานหรือความเห็นของเจ้าพนักงานซึ่งกฎหมายก าหนดให้มี
อ านาจหน้าที่ที่เกยวกับการนั้น ส่วนการไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวโดยยังควบคุมตัวบุคคลนั้นต่อไปต้องถือเป็น
ี่
ข้อยกเว้น โดยศาลใช้ดุลพินิจไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราวได้ต่อเมื่อมีเหตุอันควรเชื่อ เหตุใดเหตุหนึ่งดังต่อไปนี้
๑๕
คือ ผู้ต้องหาหรือจ าเลยจะหลบหนี ผู้ต้องหาหรือจ าเลยจะไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน ผู้ต้องหาหรือจ าเลยจะ
ั
ื่
ไปก่อเหตุอนตรายประการอน ผู้ร้องขอประกันหรือหลักประกันไม่น่าเชื่อถือ และการอนุญาตให้ปล่อยชั่วคราว
จะเป็นอุปสรรคหรือก่อให้เกิดความเสียหายต่อการสอบสวนของเจ้าพนักงานหรือการด าเนินคดีในศาล
สิทธิที่จะได้รับการปล่อยชั่วคราวดังกล่าวเป็นสิทธิที่สืบเนื่องมาจากหลักกฎหมายที่ว่าบุคคลทุกคน
ได้รับการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นผู้บริสุทธิ์จนกว่าได้มีค าพพากษาถึงที่สุดว่า ผู้นั้นได้กระท าความผิดนั้น แต่
ิ
ขณะเดียวกันก็มีความจ าเป็นที่รัฐจะต้องควบคุมตัวผู้ถูกกล่าวหานั้นไว้ในระหว่างการด าเนินคดีอาญาเพื่อให้เกิด
ความแน่นอนว่ามีตัวผู้นั้นอยู่ส าหรับเรื่องที่กฎหมายก าหนดไว้ว่าจะต้องด าเนินการกับตัวผู้นั้นหรือโดยมีตัวผู้นั้น
อยู่ด้วยในขั้นตอนนั้น และผู้นั้นจะไม่ไปก่อภยันตรายอื่นโดยเฉพาะต่อพยานหลักฐาน โดยจุดสมดุลในเรื่องนี้จึง
อยู่ที่การปล่อยผู้ถูกกล่าวหาไปชั่วคราว โดยมีเงื่อนไขว่าผู้นั้นจะต้องมารายงานตัวต่อเจ้าพนักงานในขั้นตอน
ั
ื่
นั้นๆ ตามก าหนดนัด ซึ่งในบางกรณีเพอเป็นมาตรการป้องกนมิให้ผู้ถูกกล่าวหาท าผิดเงื่อนไขดังกล่าว กฎหมาย
๑๖
จึงก าหนดให้อาจต้องมีประกันหรือหลักประกันด้วย
๑๓ คณะอนุกรรมการวิชาการและคณะอนุกรรมการบรรณาธิการในคณะกรรมการว่าด้วยการส่งเสริมหลักนิติธรรม
ิ
ิ
ื
แห่งชาติ, หลักนิตธรรม (The Rule of Law) ความหมาย สาระส าคัญและผลของการฝาฝนหลักนิตธรรม,
่
(กรุงเทพมหานคร: เจริญรัฐการพิมพ์, ๒๕๕๘),น. ๑๒-๑๓.
๑๔ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๐๘.
๑๕ ประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา มาตรา ๑๐๘/๑.
ิ
๑๖ ชาติ ชัยเดชสุริยะ, มาตรการทางกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา, น. ๗๘.
