Page 866 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 866
๘๕๔
วัฒนธรรม ประเพณีแห่งท้องถิ่นในแต่ละจังหวัด บัญชีมาตรฐานการลงโทษจึงอาจมีความแตกต่างกันได้
ิ่
และปัญหาที่พบบ่อยอยู่เสมอของบัญชีมาตรฐานการลงโทษ คือ การไม่ได้รับการปรับปรุงแก้ไขเพมเติม
ให้เท่าทันต่อสภาพของสังคม เศรษฐกิจ และการเปลี่ยนแปลงของบ้านเมืองโดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทที่เกิด
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (Coronavirus Disease : COVID-19) ทั้งการ
ี
ที่บัญชีมาตรฐานการลงโทษไม่มีการลงรายละเอยดหรือเกณฑ์ก าหนดโทษเกี่ยวกับความรุนแรงของการ
ิ
กระท าความผิดให้มากพอ หรือเพยงแต่ก าหนดเกณฑ์ไว้กว้าง ๆ อาจท าให้เกิดปัญหาในการใช้ดุลพนิจ
ี
ก าหนดโทษแก่ผู้กระท าผิดที่ไม่แตกต่างกัน ส่งผลให้มาตรฐานในการลงโทษที่ก าหนดไว้ในบัญชีมาตรฐาน
การลงโทษมีความเหมาะสมกับสภาพและพฤติการณ์แห่งการกระท าความผิดจริงหรือไม่ ซึ่งอาจท าให้
วัตถุประสงค์ในการลงโทษไม่สัมฤทธิ์ผลในการอ านวยความยุติธรรมของศาลในภาพรวม
ี
ในอกแง่มุมหนึ่ง การใช้บัญชีมาตรฐานการลงโทษอย่างเคร่งครัดจนเกินสมควร ก็อาจ
กระทบต่อหลักความเป็นอสระของผู้พพากษาได้เฉกเช่นเดียวกัน โดยเรื่องความเป็นอสระ รัฐธรรมนูญ
ิ
ิ
ิ
แห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ หมวดที่ ๑๐ ได้กล่าวถึงศาลในข้อที่เกี่ยวข้องกับผู้พิพากษาและ
ตุลาการไว้ในมาตรา ๑๘๘ ว่า การพิจารณาพิพากษาอรรถคดีเป็นอานาจของศาล ซึ่งต้องด าเนินการให้เป็นไป
ตามกฎหมาย และในพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์ โดยผู้พพากษาและตุลาการย่อมมีอสระในการ
ิ
ิ
พิจารณาพิพากษาอรรถคดีตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายให้เป็นไปโดยรวดเร็ว เป็นธรรมและปราศจากอคติ
ทั้งปวง จากบทบัญญัติดังกล่าวของรัฐธรรมนูญ ท าให้เห็นได้อย่างหนึ่งว่าสิ่งที่เป็นหลักประกันให้แก่
ิ
ิ
ประชาชนผู้มีอรรถคดี คือ ความมั่นใจว่าในการใช้ดุลพนิจตัดสินคดี ตั้งอยู่ภายใต้ความเป็นอสระของ
ิ
ผู้พิพากษา ไม่มการตกอยู่ในอาณัติ ความกดดัน ความหวาดกลัวต่ออานาจหรืออทธิพลใด ๆ ดังนั้น หลักใน
ี
ิ
ความเป็นอสระของผู้พพากษาจึงมีความส าคัญและถือเป็นหลักประกันในการสร้างความเที่ยงธรรมในการ
ิ
ิ
พจารณาพพากษาคดีให้แก่ประชาชนทั่วไป โดยที่ไม่ต้องสงสัยถึงการใช้ดุลพนิจในการลงโทษทางอาญาที่
ิ
ิ
ิ
ก าหนดลงไป อกทั้งในการปฏิบัติหน้าที่ของผู้พพากษา ยังได้ถูกหล่อหลอมอบรมขัดเกลามาตลอดในการ
ี
ท างานย่อมมีจิตวิญญาณของความเป็นผู้พพากษา ซึ่งคอยก ากับไม่ให้ปฏิบัติการหรือใช้ดุลพนิจตามใจชอบ
ิ
ิ
อยู่แล้ว
ั
อย่างไรก็ตาม แม้การใช้ดุลพนิจในการลงโทษต้องสัมพนธ์กับบัญชีมาตรฐานการลงโทษ
ิ
ื
เพื่อให้การลงโทษเป็นมาตรฐานเดียวกัน แต่ทว่ายังมีอกสิ่งหนึ่งที่ถอเป็นหลักประกันว่าเมื่อมีการด าเนินการ
ี
ิ
หรือปฏิบัติตามอย่างถี่ถ้วนและมีความเข้าใจแล้ว ถึงแม้อาจท าให้การพพากษาคดีแตกต่างไปจากบัญชี
ิ
มาตรฐานการลงโทษบ้าง แต่ยังคงไว้ซึ่งการพพากษาคดีอย่างมีเหตุมีผลและมีประสิทธิภาพ สิ่งนั้นคือการ
น าค าแนะน าของประธานศาลฎีกาเกี่ยวกับวิธีการรอการก าหนดโทษ ปี ๒๕๕๕ ค าแนะน าของประธาน
ื่
ศาลฎีกาเกี่ยวกับวิธีการรอการก าหนดโทษ การรอการลงโทษ และการก าหนดเงื่อนไขเพอคุมความ
ประพฤติ พ.ศ. ๒๕๕๙ และค าแนะน าของประธานศาลฎีกาว่าด้วยแนวทางการใช้โทษอาญา พ.ศ. ๒๕๖๓
มาปรับใช้เป็นแนวทางหรือใช้เป็นเครื่องมือในการบังคับใช้โทษทางอาญาต่อผู้กระท าความผิด ซึ่งไม่ว่าการ
ใช้ดุลพนิจในการลงโทษจะถือตามเกณฑ์ของบัญชีมาตรฐานการลงโทษหรือโดยอาศัยตามค าแนะน าของ
ิ
