Page 122 - Q2-ManualConsult ภ.2

106 107

หลักการเรื่องนี้มีอยูในพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณา ๔.๑.๒ แนวทางในการใชมาตรการแทนการลงโทษตามมาตรา 132 วรรคหนึ่ง
คดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2534 และยังคงหลักการเดิมไวในพระราชบัญญัติศาลเยาวชน การใชดุลพินิจมีคําสั่งเกี่ยวกับการใชมาตรการแทนการพิพากษาคดี ตามมาตรา 132

และครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัวฉบับปจจุบัน ในกรณีที่ศาลเยาวชนและ วรรคหนึ่ง เปนเรื่องที่มีหลักเกณฑ ขั้นตอน รายละเอียด รูปแบบ ที่ศาลสามารถกําหนดเงื่อนไขในการ

ครอบครัว พิจารณาแลวเห็นวา เด็กหรือเยาวชนมีความผิดแตยังไมสมควรที่จะมีคําพิพากษา ศาลอาจ แกไขบําบัดฟนฟูตามสภาพปญหาของเด็กหรือเยาวชนแตละราย เชน ในกรณีที่เด็กหรือเยาวชน
กําหนดมาตรการที่สามารถเลือกใชแกเด็กและเยาวชนซึ่งมีอยู 2 รูปแบบคือ มีพฤติการณแหงคดีไมเปนภัยรายแรง เด็กหรือเยาวชนมีแนวโนมที่จะแกไขปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได

รูปแบบที่ 1 คือการแกไขบําบัดฟนฟู โดยไมจํากัดอิสรภาพเปนกรณีที่ โดยใชมาตรการที่ไมเครงครัด ศาลอาจใชดุลยพินิจกําหนดเงื่อนไข ดวยวิธีการอยางใดอยางหนึ่งหรือ

ศาลพิพากษาใหรอการกําหนดโทษ หรือลงโทษจําคุกแตใหรอการลงโทษ หรือการใชวิธีการสําหรับเด็ก หลายอยาง เชน เขารับคําปรึกษา หรือศาลอาจกําหนดกําหนดเงื่อนในการแกไขบําบัดฟนฟู ตามสภาพ
ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 74 โดยกําหนดเงื่อนไขคุมความประพฤติใหเด็กเขาสูกระบวนการ ปญหาของเด็กหรือเยาวชนไดทันทีโดยไมตองสงเรื่องไปที่ศูนยใหคําปรึกษาฯ ซึ่งศาลสามารถจดรายงาน
11
แกไข บําบัด ฟนฟู กําหนดเงื่อนไขดวยวิธีการอยางหนึ่งอยางใดหรือหลายอยาง เชน ใหไปรายงานตัวตอพนักงาน
2
รูปแบบที่ 2 คือการแกไขบําบัดฟนฟู โดยจํากัดอิสรภาพ หรือการสงตัว คุมประพฤติ เขารับคําปรึกษา เขารวมทํากิจกรรมบําบัด เขารับการศึกษาหรือฝกอาชีพหรือวิชาชีพเขา
เด็ก/เยาวชนเขารับการฝกอบรมยังหนวยงาน ในความดูแลของกรมพินิจและคุมครองเด็กและเยาวชน รวมกิจกรรมทางเลือกที่มีวัตถุประสงคเพื่อใหเด็กหรือเยาวชนสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและ

หรือสถานที่อื่นที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายและศาลเห็นสมควร ไดแก การเปลี่ยนโทษจําคุกเปนฝกอบรม สนับสนุนใหเด็กหรือเยาวชนสามารถกลับสูสังคมไดอยางปกติสุขหามมิใหเด็กหรือเยาวชนเขาไปใน
และจําคุก 3 สถานที่หรือทองที่อันอาจชักนําใหเด็กหรือเยาวชนกระทําความผิด หรือเงื่อนไขอื่นๆ ทั้งนี้กําหนดเวลา

ในการปฏิบัติตองไมเกินอายุ 24 ปบริบูรณ
1 หมายเหตุ หากไมเคยมีการใหคําปรึกษาจากศูนยฯ มากอน อาจมีการประเมินสภาพ
ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๕๖ ผูใดกระทําความผิดซึ่งมีโทษจําคุกหรือปรับ และในคดีนั้นศาล

จะลงโทษจําคุกไมเกินหาปไมวาจะลงโทษปรับดวยหรือไมก็ตามหรือลงโทษปรับ ถาปรากฏวาผูนั้น และ ปญหากอนกําหนดเงื่อนไขก็ไดคุมความประพฤติตามสภาพปญหา
เมื่อศาลไดคํานึงถึงอายุ ประวัติ ความประพฤติ สติปญญา การศึกษาอบรม สุขภาพ ภาวะแหงจิต นิสัย ในกรณีที่ศาลเห็นวาเด็กหรือเยาวชน กระทําความผิดและมีสาเหตุหรือมูลเหตุจูงใจ

อาชีพ และสิ่งแวดลอมของผูอื่น หรือสภาพความผิด หรือการรูสึกความผิดและพยายามบรรเทาผลรายที่ พฤติการณในการกระทําความผิด ตลอดจนพื้นฐานประวัติครอบครัว สังคม พฤติกรรม ที่ควรไดรับการ
เกิดขึ้น หรือเหตุอื่นอันควรปราณีแลว ศาลจะพิพากษาวาผูนั้นมีความผิดแตรอการกําหนดโทษหรือ จําแนกปจจัยในการกระทําความผิด ซึ่งมีความจําเปนที่ตองใหนักจิตวิทยา หรือผูใหคําปรึกษา

กําหนดโทษแตรอการลงโทษไว ไมวาจะเปนโทษจําคุกหรือปรับอยางหนึ่งอยางใดหรือทั้งสองอยาง ดําเนินการวิเคราะห และใหคําปรึกษาเชิงลึกตามสภาพปญหา พฤติการณ มูลเหตุในการกระทําผิด

เพื่อใหโอกาสกลับตัวภายในระยะเวลาที่ศาลจะไดกําหนดแตตองไมเกินหาปนับแตวันที่ศาลพิพากษา ซึ่งตองใชการประชุมกลุมเพื่อปรึกษาหารือและรวมกันกําหนดแนวทางในการแกไขบําบัดฟนฟู
โดยจะกําหนดเงื่อนไขเพื่อคุมความประพฤติของผูนั้นดวยหรือไมก็ได ใหสอดคลองกับสภาพปญหาที่เกิดขึ้นและสามารถแกไขไดครอบคลุมกับปจจัยในการกระทําความผิดใน

เงื่อนไขเพื่อคุมความประพฤติของผูกระทําผิดตามวรรคหนึ่งศาลอาจกําหนดขอเดียวหรือหลาย เด็กหรือเยาวชนแตละคน ศาลอาจมีกําหนดใหนักจิตวิทยานักสังคมสงเคราะห หรือบุคคลที่

ขอตามควรแกกรณีได ดังตอไปนี้ ศาลเห็นสมควร เชน ผูพิพากษาสมทบ จัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู กรณีที่ตองสงเรื่องไปใหศูนยให
(๕) ใหเขารับการฝกอบรม ณ สถานที่และตามระยะเวลาที่ศาลกําหนด คําปรึกษาฯ ดําเนินการ เมื่อศาลที่คําสั่งตามขอที่ 1 หรือขอ 2 แลวศาลตองมอบหมาย ใหเจาพนักงาน

2 ศาลยุติธรรม นักจิตวิทยาหรือนักสังคมสงเคราะห ที่อยูในศูนยใหคําปรึกษาฯ เปนผูสอดสองและกํากับ
มาตรา 132 วรรคสอง ในกรณีที่ศาลเห็นวาจําเลยไมสมควรใชวิธีการตามวรรคหนึ่ง ศาลจะสงตัว
จําเลยไปยังสถานพินิจ หรือสถานที่อื่นที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายและตามที่ศาลเห็นสมควรที่ยินยอมรับตัว ดูแลการปฏิบัติตามเงื่อนไขและรายงานใหศาลทราบตามที่ศาลกําหนด ความจําเปนในการที่ศาลมีคําสั่ง

จําเลยไวดูแลชั่วคราวหรือจะใหใชวิธีการสําหรับเด็กและเยาวชนไปพลางกอนก็ได แตตองไมเกินกวา ใหใชมาตรา 132 วรรคหนึ่ง กรณีมีการจัดทําแผนแกไขบําบัดพิเศษโดยใหนักจิตวิทยาหรือบุคคลที่

จําเลยนั้นมีอายุครบยี่สิบสี่ปบริบูรณ ศาลเห็นสมควรจัดทําแผน เนื่องจากปจจัยตางๆ เชน พบวาสาเหตุการกระทําผิดของเด็ก เยาวชน มี
3 ความซับซอนและยากตอการแกไข และมีปญหาทางจิตสังคม หรือปญหาทางจิตเวชรวมดวย ซึ่งตองใช
มาตรา 142 ศาลที่มีอํานาจพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว มีอํานาจใชวิธีการสําหรับเด็กและ
เยาวชนแทนการลงโทษอาญาหรือวิธีการเพื่อความปลอดภัยได ดังตอไปนี้ หลักในการบําบัดแกไขฟนฟูทางจิตวิทยา หรือพบวาเด็ก เยาวชน ประสบปญหาดานพฤติกรรม

(๑) เปลี่ยนโทษจําคุกหรือวิธีการเพื่อความปลอดภัยตามมาตรา ๓๙ (๑) แหงประมวลกฎหมาย ดานความคิด ดานอารมณ ดานครอบครัว ดานสังคม ที่ตองใชการวิเคราะหแผนในการแกไขบําบัดฟนฟู
อาญา เปนการสงตัวเด็กหรือเยาวชนไปควบคุมเพื่อฝกอบรมในสถานที่ที่กําหนดไวในหมวด ๔ หรือ ใหสอดคลองกัน และใหการปฏิบัติตามแผนเกิดประโยชนตอการแกไขปญหาของเด็ก เยาวชน และ

สถานที่อื่นที่จัดตั้งขึ้นตามกําหมายและศาลเห็นสมควร ตามเวลาที่ศาลกําหนดแตตองไมเกินกวาเด็กหรือ ครอบครัวไดอยางครอบคลุม

เยาวชนนั้นมีอายุครบยี่สิบสี่ปบริบูรณ

คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ ๑๒๑