Page 120 - Q2-ManualConsult ภ.2

105

บทที่ ๔

มาตรการแทนการพิพากษาคดี

๔.๑ มาตรการแทนการพิพากษาคดี มาตรา ๑๓๒ (กรณีมีการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู)

๔.๑.1 แนวคิดและหลักการ

มาตรการแทนการพิพากษาคดี เปนมาตรการที่สามารถนํามาใชเมื่อศาลเห็นวา

พฤติการณแหงคดียังไมสมควรมีคําพิพากษา ศาลอาจมีคําสั่งเองหรือสั่งเมื่อบิดามารดาผูปกครองรองขอ
มีทั้งระบบเปด โดยศาลมอบเด็ก เยาวชนใหพอแม ผูปกครองโดยกําหนดเงื่อนไขเพื่อการแกไขบําบัด

ฟนฟู และระบบปดโดยศาลสงเด็ก เยาวชนไปสถานพินิจ สถานที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายและศาล
เห็นสมควรเพื่อดูแลเปนการชั่วคราว หรือใชวิธีการสําหรับเด็กไปพลางกอน

มาตรการนี้ เปนเครื่องมือที่บัญญัติไวในพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัว

และวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2534 มาตรา 95 อยูแลว แตกําหนดหลักการไวเพียงวา
ในกรณีที่ศาลเห็นวา ตามพฤติการณแหงคดียังไมสมควรจะมีคําพิพากษาศาลจะมีคําสั่งปลอยตัวจําเลย

ชั่วคราว หรือจะสงตัวไปควบคุมไวยังสถานพินิจแหงใดแหงหนึ่งชั่วคราวหรือจะใชวิธีการสําหรับเด็กหรือ

เยาวชนไปพลางกอนก็ได ในทางปฏิบัติที่ผานมา ศาลเยาวชนและครอบครัวตีความ ขยายความ
บทบัญญัติมาตรานี้ออกไปอยางกวางขวาง เพื่อประโยชนในการกําหนดมาตรการแกไข บําบัด ฟนฟู

เด็กและเยาวชนในกระบวนการพิจารณา เมื่อมีการยกรางพระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและ

วิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2553 จึงมีการปรับปรุงขยายขอบเขตการดําเนินการแกไข
บําบัด ฟนฟูเด็กและเยาวชน ใหกวางขวางขึ้น เพื่อใหสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเด็กและเยาวชนให

กลับคืนสูสังคม และใชชีวิตอยางมีบทบาทเชิงสรางสรรคไดมากขึ้น หากเด็กหรือเยาวชนสามารถปฏิบัติ

ตามคําสั่งศาลในมาตรการดังกลาวสําเร็จ เด็กหรือเยาวชนจะถูกคัดกรองออกจากกระบวนการยุติธรรม
ศาลจะสั่งยุติคดีโดยไมตองมีคําพิพากษา และใหถือวาสิทธิการนําคดีอาญามาฟองเปนอันระงับไป

เด็กที่ไมไดถูกคัดกรองออกจากกระบวนการยุติธรรม โดยมาตรการพิเศษแทน

การดําเนินคดีอาญาชั้นกอนฟองคดี มาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญาชั้นพิจารณาหลังฟองคดี
ก็ดี หรือมาตรการแทนการพิพากษาคดีก็ดี เด็กหรือเยาวชนเหลานั้น ตองอยูในกระบวนการยุติธรรม

ตลอดสาย จนกระทั่งศาลเยาวชนและครอบครัวมีคําพิพากษา
แตคําพิพากษาของศาลเยาวชนและครอบครัว มิไดมีวัตถุประสงคเพื่อการลงโทษ

หากแตมีวัตถุประสงคเพื่อการแกไข บําบัด ฟนฟู เด็กหรือเยาวชน ใหปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไม

หวนกลับไปกระทําความผิดซ้ํา ดังนั้น บทบาทของศาลเยาวชนและครอบครัว จึงมิไดจบลงเพียงการมี
คําพิพากษา แตยังคงมีบทบาทในการติดตามดูแลเด็กและเยาวชนเหลานั้น ดังจะเห็นไดจากการ

ที่กฎหมาย ใหอํานาจศาลที่จะเปลี่ยนแปลงแกไขคําพิพากษาไดตลอดเวลา ถาพฤติกรรมของ

เด็กหรือเยาวชนเปลี่ยนแปลงไป

คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ ๑๑๙