Page 74 - Q2-ManualConsult ภ.2

60 61

เคยไดรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก หากเด็กหรือเยาวชนสํานึกในการกระทํา และ ตอมา พระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและ
ผูอํานวยการสถานพินิจฯ พิจารณาโดยคํานึงถึงขอเท็จจริงเกี่ยวกับเด็กหรือเยาวชนแลวเห็นวา อาจกลับ ครอบครัว พ.ศ.๒๕๕๓ จึงกําหนดใหมีมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา ชั้นหลังฟองคดีขึ้นมา

ตนเปนพลเมืองดีไดโดยไมตองฟอง ใหจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูใหเด็กหรือเยาวชนหรือบุคคลที่ เพื่อเปดโอกาสใหเด็กและเยาวชนที่กระทําความผิดและมีคุณสมบัติตามที่กฎหมายกําหนดสามารถเขาสู

เกี่ยวของปฏิบัติ เพื่อปรับเปลี่ยนความประพฤติของเด็กหรือเยาวชน หรือชดเชยความเสียหายของ กระบวนการมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา ชั้นหลังฟองคดีได โดยบัญญัติไวในมาตรา ๙๐ 1
ผูเสียหาย หรือเพื่อใหเกิดความปลอดภัยแกชุมชนและสังคม เสนอตอพนักงานอัยการใหความเห็นชอบ กําหนดเงื่อนไขที่เด็กและเยาวชนจะเขาสูกระบวนการมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญาชั้นหลัง

หากแผนไดรับความเห็นชอบ ใหมีการดําเนินการตามแผน พรอมทั้งรายงานใหศาลทราบ ในกรณีที่ ฟองคดีได จะตองเปนคดีที่มีอัตราโทษอยางสูงใหจําคุกไมเกิน ๒๐ ป เด็กหรือเยาวชนไมเคยไดรับโทษ

ปรากฏขอเท็จจริงแกศาลวา กระบวนการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูไมชอบดวยกฎหมาย ศาลมีอํานาจ จําคุก โดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุกในเวลาใดๆ กอนมีคําพิพากษา เด็กหรือเยาวชนสํานึกใน
พิจารณาสั่งตามที่เห็นสมควร ซึ่งเปนหลักประกันวาสิทธิมนุษยชนจะไดรับการเคารพอยางเต็มที่ การกระทํา ผูเสียหายใหความยินยอม โจทกไมคัดคาน พฤติการณแหงคดีไมเปนภัยรายแรงตอสังคมเกิน

แนวทางการดําเนินการของศาลในเรื่องนี้ เปนไปตามขอกําหนดของประธานศาลฎีกาวาดวยแนวทางการ สมควร และศาลเห็นวาเด็กหรือเยาวชนอาจกลับตนเปนคนดีได ผูเสียหายไดรับการชดเชยเยียวยาตาม

พิจารณากระบวนการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูชั้นกอนฟองคดี พ.ศ.๒๕๕๗ สมควรเมื่อเขาเงื่อนไขอยางนี้ ศาลอาจมีคําสั่งใหจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู ใหเด็กหรือเยาวชนและ
เด็กและเยาวชนกลุมนี้ ถือเปนผูถูกกลาวหาวากระทําความผิด ในคดีที่มีอัตราโทษไม ผูเกี่ยวของปฏิบัติเสนอตอศาล หากศาลเห็นชอบใหมีคําสั่งจําหนายคดีไวชั่วคราว เพื่อใหผูที่เกี่ยวของ

รายแรง มีพฤติกรรมที่สามารถแกไขพฤติกรรมไดดวยกระบวนการที่ไมยุงยาก ไมสมควรจะอยูใน ปฏิบัติตามแผนแกไขบําบัดฟนฟูนั้น กรณีปฏิบัติตามแผนไดครบถวนหรือกระบวนการสําเร็จ ศาลจะมี

กระบวนการยุติธรรมนานเกินไป ก็จะถูกคัดกรองออกไปจากกระบวนการยุติธรรม ดวยมาตรการพิเศษ คําสั่งจําหนายคดีจากสารบบความ โดยกฎหมายกําหนดใหสิทธิการดําเนินคดีอาญามาฟองเปนอันระงับ
แทนการดําเนินคดีอาญา ชั้นกอนฟองคดีโดยเร็วที่สุด สงผลใหเด็กและเยาวชนกลุมนี้สามารถกลับคืนสู หากกระบวนการไมสําเร็จหรือไมสามารถปฏิบัติตามแผนไดครบถวน ตองกลับเขาสูขั้นตอนกระบวน

สังคมและใชชีวิตอยางมีบทบาทเชิงสรางสรรคไดอยางมีประสิทธิภาพ การยุติธรรมปกติ โดยทําการพิจารณาพิพากษาตอไป
ในกรณีที่ใชมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา ชั้นกอนฟองคดี หากกระบวนการ แนวคิดสากลที่เปนที่มาของมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา มาจากอนุสัญญา

สําเร็จ สิทธินําคดีอาญามาฟองระงับ หากกระบวนการไมสําเร็จตองกลับเขาสูขั้นตอนกระบวนการ วาดวยสิทธิเด็ก ขอ ๔๐ ๓ ข. ซึ่งระบุไววา เมื่อเห็นเหมาะสมและเปนที่พึงปรารถนาใหกําหนดมาตรการ

ยุติธรรมปกติ โดยทําการสอบสวนตอไป ที่ใชแกเด็กที่ถูกกลาวหาวาไดฝาฝนกฎหมายอาญา โดยไมตองอาศัยกระบวนการทางตุลาการ ทั้งนี้ โดยมี
๒) มาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญาชั้นหลังฟองคดี เงื่อนไขวา สิทธิมนุษยชนและการคุมครองตามกฎหมายจะไดรับการเคารพอยางเต็มที่

กอนประกาศใช พระราชบัญญัติศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชน ในตางประเทศมักจะมีการใชมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญาอันเปนที่ยอมรับ

และครอบครัว พ.ศ.๒๕๕๓ ศาลเยาวชนและครอบครัวนําแนวความคิดเรื่องกระบวนการยุติธรรม กันในนานาอารยประเทศจนถึงกับบางประเทศ เชน ประเทศแคนาดา ไดกําหนดเปนแนวนโยบายในการ
เชิงสมานฉันท มาประยุกตใชในกระบวนพิจารณาคดี เพื่อเยียวยาผูเสียหายและแกไขพฤติกรรมของ

เด็กหรือเยาวชนที่กระทําความผิด โดยอาศัยการตีความตามมาตรา ๙๕ แหงพระราชบัญญัติจัดตั้ง 1 มาตรา ๙๐ บัญญัติวา “เมื่อมีการฟองคดีตอศาลวาเด็กหรือเยาวชนกระทําความผิดอาญาซึ่งมีอัตรา
ศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.๒๕๓๔ เริ่มใชครั้งแรกที่ โทษอยางสูงตามที่กฎหมายกําหนดไวใหจําคุกไมเกินยี่สิบป ไมวาจะมีโทษปรับดวยหรือไมก็ตาม ถา

ศาลจังหวัดนนทบุรีแผนกคดีเยาวชนและครอบครัว โดยใชชื่อวา “การประชุมกลุมเยียวยา” ตอมาถูก ปรากฏวาเด็กหรือเยาวชนไมเคยไดรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุกมากอน เวนแตเปน

นํามาเปนสวนหนึ่งในมาตรฐานการปฏิบัติงานของศาลเยาวชนและครอบครัว ซึ่งศาลเยาวชนและ ความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ กอนมีคําพิพากษา หากเด็กหรือเยาวชนสํานึกใน
ครอบครัวกลาง ประกาศเปนนโยบายกระบวนทัศนใหมของศาลเยาวชนและครอบครัวทั่วประเทศ การกระทําและผูเสียหายยินยอมและโจทกไมคัดคาน เมื่อขอเท็จจริงปรากฏวาพฤติการณแหงคดีไมเปน

ภัยรายแรงตอสังคมเกินสมควร และศาลเห็นวาเด็กหรือเยาวชนอาจกลับตนเปนคนดีได และผูเสียหาย

อาจไดรับการชดเชยเยียวยาตามสมควรหากนําวิธีจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู ซึ่งเปนประโยชนตอ
อนาคตของเด็กหรือเยาวชนและตอผูเสียหายมากกวาการพิจารณาพิพากษา ใหศาลมีคําสั่งให

ผูอํานวยการสถานพินิจหรือบุคคลที่ศาลเห็นสมควรจัดใหมีการดําเนินการเพื่อจัดทําแผนดังกลาว โดยมี

เงื่อนไขใหเด็กหรือเยาวชน บิดา มารดา ผูปกครอง บุคคลหรือองคการซึ่งเด็กหรือเยาวชนอาศัยอยูดวย
ปฏิบัติ แลวเสนอตอศาลเพื่อพิจารณาภายในสามสิบวันนับแตที่ศาลมีคําสั่ง หากศาลเห็นชอบดวยกับ

แผนแกไขบําบัดฟนฟูใหดําเนินการตามนั้น และใหศาลมีคําสั่งจําหนายคดีไวชั่วคราว หากศาล

ไมเห็นชอบใหดําเนินกระบวนพิจารณาตอไป”

คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ ๗๓