Page 75 - Q2-ManualConsult ภ.2

62

ดําเนินคดีกับเด็กหรือเยาวชนที่เปนผูกระทําผิด โดยใหใชมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญากอน
เสมอ เพื่อประโยชนสูงสุดของเด็กเปนสําคัญ นอกจากนั้นในบางประเทศ เชน การใชมาตรการพิเศษ

แทนการดําเนินคดีอาญาในประเทศฟลิปปนสการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูผูกระทําผิดมีการกําหนดให

ตัวแทนชุมชนเขาไปมีสวนรวมในการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูดวยทุกคดี ถือไดวาเปนการแกไขปญหา
ใหแกผูกระทําผิด โดยคํานึงถึงตัวผูกระทําผิดอยางแทจริงเปนสําคัญ เพราะการกระทําผิดของเด็กนั้นมิได

เกิดจากตัวเด็กแตเพียงอยางเดียวเทานั้น สิ่งแวดลอมรอบๆ ตัวเด็กก็ยังเปนอีกปจจัยหนึ่งที่กระตุนใหเด็ก

กระทําผิด ดังนั้น เมื่อคํานึงถึงประโยชนสูงสุดของเด็กและเยาวชนเปนสําคัญ
สําหรับการใชมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา ชั้นหลังฟองคดี ในประเทศไทย

เปนเพียงมาตรการทางเลือกหนึ่งของศาล โดยมิไดมีการวางหลักเกณฑใหทําการไตสวน ซึ่งตามพระราชบัญญัติ

ศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ. ๒๕๕๓ ในหมวดพิพากษาคดีอาญา
ก็ไดมีการบัญญัติกฎหมาย ซึ่งมีผลบังคับใชในทํานองเดียวกันกับมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา

กลาวคือ ศาลสามารถใชดุลยพินิจงดการอานคําพิพากษาและใชมาตรการอื่นแทนการพิพากษาลงโทษได

กลาวสรุปไดวา แนวคิดเกี่ยวกับมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญาสามารถทําได
ทั้งชั้นกอนฟองคดี และชั้นหลังฟองคดี เปนกระบวนการในการหันเหคดีออกจากระบบการพิจารณา

คดีอาญาตามปกติ โดยมุงเนนแกไขบําบัดฟนฟูเด็ก เยาวชน และครอบครัว เยียวยาผูเสียหาย คุมครอง
สังคม มาตรการนี้ มีแนวความคิดมาจากกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท (Restorative Justice)

โดยกระบวนการนี้จะทําใหเด็กและเยาวชนไดรับรูวาการกระทําของตนเองไดกอใหเกิดความเสียหายให

ผูอื่นอยางไร เกิดความรูสึกสํานึกผิด อยากจะปรับปรุงตนเอง มีความพรอมที่จะเยียวยาผูเสียหาย
ผูเสียหายจะไดเขาใจถึงสาเหตุ ไดรับรูถึงปญหาของเด็กและเยาวชน มีความเห็นอกเห็นใจเด็กและ

เยาวชน พรอมที่จะใหอภัย และยินดีใหโอกาสแกเด็กและเยาวชน โดยอาศัยความรวมมือจากทุกฝาย

ไมวาจะเปนฝายเด็กหรือเยาวชน ฝายเสียหาย นักจิตวิทยา นักสังคมสงเคราะห หรือแมแตชุมชนหรือ
หนวยราชการที่เกี่ยวของ เกิดเปนแนวทางในการแกไขบําบัดฟนฟูใหแกเด็กและเยาวชนเปนรายบุคคล

๓.๒ กระบวนการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู

๓.๒.๑ การเตรียมการกอนวันประชุมจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู

ขั้นตอนที่ศาลมีคําสั่งใหจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูตามมาตรา ๙๐ ศาลจะมีคําสั่งใหนํา
คดีเขาสูมาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญา ชั้นหลังฟองคดี ดังนี้

1. ศาลสอบถามทําความเขาใจกับเด็กหรือเยาวชนถึงวิธีการเขารับการดําเนินการ

มาตรการพิเศษแทนการดําเนินคดีอาญาชั้นหลังฟองคดี
2. ศาลสอบถามความเห็นผูเสียหายและโจทก หากผูเสียหายยินยอมและโจทกไมคัดคาน

ขอสังเกต
กรณีที่จัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟูจําเลยทุกคน ใหจําหนายคดีชั่วคราว เมื่อศาลมีคําสั่ง

เห็นชอบแผนแกไขบําบัดฟนฟูตามขอบังคับของประธานศาลฎีกาวาดวยหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไข

ในการจัดทําแผนแกไขบําบัดฟนฟู หลังฟองคดี พ.ศ.๒๕๕๖ ขอ ๑๙ (๑) แลว

๗๔ คู่มือปฏิบัติงาน
การด�าเนินงานตามมาตรการพิเศษ