Page 23 - Thesis PhD Anger by Chaichana
P. 23
๕
็
ปรากฏข้อความในพระสูตร ว่า “...บุคคลผู้โกรธ ฆ่าบิดาก็ได้ บุคคลผู้โกรธ ฆ่ามารดากได้ บุคคลผู้โกรธ
ฆ่าพราหมณ์ก็ได้ บุคคลผู้โกรธ ฆ่าปุถุชนก็ได้ ลูกที่มารดาเลี้ยงไว้จนได้ลืมตามองโลกนี้เป็นผู้มีกิเลส
หนา โกรธขึ้นมาย่อมฆ่าแม้มารดาผู้ให้ชีวิตนั้น สัตว์เหล่านั้นมีตนเป็นเครื่องเปรียบเทียบเพราะตนเป็น
ที่รักอย่างยิ่ง ผู้โกรธหมกมุ่นในรูปต่างๆย่อมฆ่าตนเองเพราะเหตุต่างๆ คือฆ่าตนเองด้วยดาบบ้าง กินยา
พิษตายบ้าง ใช้เชือกผูกคอตายบ้าง กระโดดลงในซอกเขาตายบ้าง คนเหล่านั้นเมื่อทำกรรมอันมีแต่
ความเสื่อมและทำลายตน ก็ไม่รู้สึกความเสื่อมเกิดจากความโกรธ ตามที่กล่าวมา ความโกรธนี้ เป็น
บ่วงแห่งมัจจุราช มีถ้ำเป็นที่อยู่อาศัย โดยรูปของความโกรธ พึงตัดความโกรธนั้นด้วยทมะ (ความข่ม
๒๑
ใจ) คือ ปัญญา ความเพียร และ ทิฏฐิ
ส่วนการแก้ไขปัญหาความโกรธในสังคมร่วมสมัย พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต) ได้
เสนอแนะว่า ความโกรธเป็นสิ่งที่ควรแก้หรือฆ่าทิ้ง จะอยู่เป็นสุข ไม่เศร้าโศกเสียใจ คนโกรธย่อมก่อ
กรรมที่ทำได้ยากเหมือนทำได้ง่าย คนโกรธฆ่าบิดามารดาก็ได้ ฆ่าพระอรหันต์ก็ได้ ฆ่าตนเองก็ได้ ฆ่า
ใครต่อใครก็ได้ และยังกล่าวว่าความโกรธเป็นกิเลส ตัวการสำคัญในจิตที่ควรจะหาพุทธวิธีกำจัดออก
หรือลดให้เหลือน้อยที่สุดจนหมดสิ้นไป พร้อมเสนอวิธี”ทำอย่างไรจะหายโกรธ” ไว้ ๑๐ ข้อ คือ นึกถง ึ
ผลเสียของความเป็นคนมักชอบโกรธ พิจารณาโทษของความโกรธ นึกถึงความดีของคนที่เราโกรธ
พิจารณาว่าความโกรธคือการสร้างทุกข์ให้ตัวเอง พิจารณาความที่สัตว์มีกรรมเป็นของตน พิจารณา
พระจริยวัตรในปางก่อนของพระพุทธเจ้า พิจารณาความเคยเกี่ยวข้องกันในสังสารวัฏ พิจารณา
อานิสงส์ของเมตตา พิจารณาโดยวิธีแยกธาตุ และนึกถึงการปฏิบัติทาน
๒๒
การแก้ไขปัญหาความโกรธทางจิตวิทยามีทัศนะว่าความโกรธมีทั้งด้านดีและด้านร้าย จึง
๒๓
ควรเลือกใช้ประโยชน์ของความโกรธให้เหมาะสมกับบุคคลมากกว่าการกำจัดมันออกไป ดังนั้น
วิธีการจัดการความโกรธทางจิตวิทยาจึงมุ่งเน้นไปที่การทำความเข้าใจที่มาของความโกรธ ระดับความ
โกรธ การแสดงออกความโกรธ โดยเน้นการทักษะในการควบคุมและแสดงออกของความโกรธอย่าง
สร้างสรรค์ เช่น การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม การฝึกการควบคุมอารมณ์ การฝึกการผ่อน
คลาย การฝึกทักษะการสื่อสาร การบำบัดด้วยศิลปะ การระบายความโกรธ เป็นต้น สำหรับการวิจัยนี้
องฺ.สตฺตก. (ไทย) ๒๓/๖๔/๑๒๙-๑๓๐.
๒๑
๒๒ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต), ท ำอย่ำงไรจะหำยโกรธ, พิมพ์ครั้งที่ ๓๔๙, (กรุงเทพ: บริษัท
วิสคอมเซ็นเตอร์ จำกัด, ๒๕๖๕), หน้า ๕.
๒๓ Thippapan Chuosavasdi, Anger in Buddhist philosophy: In defence of
Eliminativism, (The University of York: Philosophy, 2018).
