Page 244 - Liver Diseases in Children

234 โรคตับในเด็ก

pthaigastro.org
ี
“slow acetylators” ก็มีโอกาสเกิดพิษต่อตับได้ ในกรณีทได้รับยารักษาวัณโรคหลายขนาน
่
�
ิ
ื
เน่องจากมีการสัมผัสกับ MAH เป็นเวลานานก่อนจะ rifampicin มีฤทธ์ชักนา (induce) cytochromes และ
23
ถูกขจัดพิษ หรือมีการสังเคราะห์เมแทบอไลต์อื่นที ่ uridine diphosphate glucuronosyl transferases
ิ
ิ
เป็นพิษต่อตับ ดังนั้นการให้ rifampicin อาจเพ่มความเป็นพษต่อ
�
ยา INH ทาให้เกิดตับอักเสบโดยวินิจฉัยจาก ตับของ INH หากใช้ร่วมกัน อาการของตับบาดเจ็บ
ื
การตรวจเลือดประมาณร้อยละ 6.8-13.6 แต่ท�าให้ จากยา rifampicin คล้ายกับการติดเช้อไวรัสตับ
มีอาการทางตับ เช่น ตัวเหลือง เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อักเสบ ผู้ป่วยที่มีค่า aminotransferases สูงโดยไม่มี
1
อาเจียนเพียงร้อยละ 1-2 ประมาณร้อยละ 50 จะเกิด อาการส่วนใหญ่ตับจะกลับมาเป็นปกติหลังหยุดยา
อาการภายใน 2 เดือนแรกหลังได้รับยา แต่ก็อาจ Pyrazinamide
เกิดภายหลังนานถึง 14 เดือนหลังได้รับยา ลักษณะ ยา pyrazinamide ถูก metabolize ในตับ
12
ี
ทางจุลพยาธิวิทยาอาจพบตับอักเสบเฉยบพลัน กลายเป็น 5-hydroxy pyrazinoic acid การเกิดพิษ
granulomatous hepatitis หรือเซลล์ตับตาย 23 ต่อตับเป็นได้ท้ง dose dependent และ idiosyncratic
ั
ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะหายจากตับอักเสบในเวลา ซ่งสัมพันธ์กับการสังเคราะห์อนุมูลอิสระ พบการ
ึ
1-4 สัปดาห์หลังหยุดยา แต่ในรายที่เกิดตับอักเสบช้า แพ้ยา (hypersensitivity features) ในผู้ที่ได้รับยา

(ภายหลังได้รับยานานกว่า 2 เดือน) มีการพยากรณ์ pyrazinamide ได้ เด็กที่ได้รับยา pyrazinamide
23
โรคไม่ดีโดยมีอัตราตายประมาณร้อยละ 10 มีการ ร่วมกับ INH และ rifampicin มีความเส่ยงต่อการเกิดพิษ
ี
ศึกษาในเด็กที่เกิดตับวายเฉียบพลันจากยา INH ต่อตับเพิ่มขึ้น ดังนั้นควรตรวจติดตามค่าการท�างาน
จ�านวน 20 คนพบว่า ร้อยละ 20 หายได้เองหลังหยุด ของตับบ่อย ๆ ในเด็กที่ได้รับยารักษาวัณโรคหลาย

ยา ร้อยละ 50 ต้องรักษาด้วยการปลูกถ่ายตับ และ ขนาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
ร้อยละ 30 เสียชีวิตระหว่างรอการปลูกถ่ายตับ 24
แนวทำงปฏิบัติในกรณีตรวจพบค่ำกำร
Rifampicin ท�ำงำนของตับผิดปกติระหว่ำงรักษำ

เป็นยาที่มีผลข้างเคียงน้อยหากใช้เพียงชนิด วัณโรค

เดียว พบท�าให้เกิดตับอักเสบที่มีอาการเพียงร้อยละ ค�าแนะน�าของ American Thoracic Society
0.6-2.7 rifampicin ถูกก�าจัดออกทางนาดี ผ่านเข้าสู่ คือ ควรหยุดยารักษาวัณโรคหากตรวจพบค่า ALT
1
้
�
ระบบไหลเวียนลาไส้-ตับ (enterohepatic circulation) สูงมากกว่า 5 เท่าของขีดจ�ากัดบนของค่าปกติ หรือ
�
และกระบวนการ deacetylation ในตับ rifampicin ค่า ALT สูงมากกว่า 3 เท่าร่วมกับมีอาการ เช่น
ท�าให้การน�าเข้าบิลิรูบินสู่เซลล์ตับผิดปกติ จึงเกิด ตัวเหลืองหรือตับอักเสบ ส่วนค�าแนะนาตาม
�
23
conjugated hyperbilirubinemia ในรายที่มีการ แนวทางการควบคุมวัณโรคประเทศไทย พ.ศ. 2561
บาดเจ็บต่อเซลล์ตับ (hepatocellular injury) มักเกิด ซึ่งจัดท�าโดยสานักวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวง
�
25
จากการแพ้ยา ซึ่งพบในเดือนแรกของการได้รับยา 23 สาธารณสุข แสดงในรูปที่ 12.3