Page 76 - alro46

ื
้
ึ
่
่
�
ั
ั
้
้
วนเกษตรตงแต่ต้นนาถงปลายนา และเจ้าหน้าทต้องมีการวเคราะห์เพอออกแบบการพัฒนาร่วมกบ
ิ
ี
�
เกษตรกรและกลุ่มเกษตรกร (อาทิตยา พองพรหม และคณะ, 2560ก) อีกทั้ง ส.ป.ก. ควรมีการขับเคลื่อน
งานรายพ้นท่ในเชิงคุณภาพเพ่อสร้างต้นแบบในการดาเนินงาน ประกอบกับการสารวจและการจัดทา
�
ี
ื
ื
�
�
�
ฐานข้อมูลชนิดพันธุ์พืช พันธุ์สัตว์ และการใช้ประโยชน์จากการทาวนเกษตรในแต่ละสภาพพ้นท่เพ่อ
ี
ื
ื
ขยายผลต่อไป (อาทิตยา พองพรหม และคณะ, 2560ข)
�
ี
ดังน้น บทความน้จึงมีวัตถุประสงค์เพ่อนาเสนอตัวอย่างเกษตรกรในเขตปฏิรูปท่ดินท่ทา
�
ี
ื
ี
ั
ึ
ี
เกษตรกรรมสอดคล้องกับแนวทางของระบบวนเกษตร โดยข้อมูลน้เป็นส่วนหน่งจากการเก็บข้อมูล
ื
ี
ื
ภายใต้โครงการวิจัยเร่อง “การศึกษาระบบวนเกษตรในเขตปฏิรูปท่ดินเพ่อการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ี
ี
ี
ื
อย่างย่งยืน” ท้งน้ เพ่อสร้างความเข้าใจเก่ยวกับระบบวนเกษตรให้กับเกษตรกรและเจ้าหน้าท่เพ่อ
ื
ั
ั
สนับสนุนการดาเนินงานการปฏิรูปท่ดินให้มีประสิทธิภาพท้งด้านการใช้ประโยชน์ท่ดินและด้านการ
ี
ั
�
ี
ื
ั
ี
ี
อนุรักษ์ฟื้นฟูสภาพแวดล้อม พร้อมท้งเพ่อให้เกษตรกรในเขตปฏิรูปท่ดินมีคุณภาพชีวิตท่ดีตามเจตนารมณ์
ของการปฏิรูปที่ดิน
ท�ำควำมรู้จักกับระบบวนเกษตร
ั
�
ี
�
วนเกษตรเป็นการทาเกษตรท่มีมายาวนานและปฏิบัติในหลายประเทศท่วโลก แต่คาว่า
“วนเกษตร” ยังเป็นค�าใหม่ส�าหรับการเกษตรกรรม จึงก่อให้เกิดข้อสงสัยและเกิดค�าถามที่ว่า วนเกษตร
คืออะไร มีนักวิชาการให้คาจากัดความของวนเกษตร ในช่วง 1970s และช่วงต้น 1980s ท่น่าสนใจ
ี
�
�
คือ Bjorn Landgren of ICRAF ได้สรุปไว้ว่า “วนเกษตร เป็นรูปแบบการใช้ที่ดินที่ประสบความส�าเร็จ
ึ
ั
ิ
ึ
�
ซ่งทาให้ได้ผลผลิตเพ่มข้นและมีความม่นคงทางนิเวศวิทยา” (Nair, 1993) แต่ถ้าการเลือกผสมผสาน
ชนิดพันธุ์พืช/สัตว์ท่ผิดหรือไม่เหมาะสม การจัดการขาดความเหมาะสม ผู้ปฏิบัติไม่มีความรู้ความเข้าใจ
ี
รวมท้งขาดแรงบันดาลใจในการทาวนเกษตร ย่อมส่งผลให้การทาวนเกษตรล้มเหลวได้เช่นเดียวกับ
ั
�
�
�
�
การทาเกษตรรูปแบบอ่น ๆ และจากการศึกษาการใช้คานิยามของระบบวนเกษตรสามารถสรุปได้ว่า
ื
�
ื
วนเกษตร หมายถึง การทาเกษตรท่มีการผสมผสานของไม้ยนต้นเป็นหลักร่วมกบกจกรรมเกษตร
ิ
ั
ี
ื
ด้านอน ๆ เช่น การปลูกพช การปลกหญ้าเล้ยงสตว์ การเลยงสัตว์ และ/หรือการประมงเป็นต้น
ู
ั
่
ื
ี
้
ี
ซ่งทากิจกรรมท้งหมดภายในพ้นท่เกษตรกรรมเดียวกันในช่วงเวลาเดียวกันหรือสลับเวลากัน แต่ท้งน ้ ี
ั
ั
�
ี
ื
ึ
การทาวนเกษตรต้องมีกิจกรรมท่เก้อกูลกันภายในระบบ รวมถึงเป็นการปฏิบัติท่รักษาสมดุลของ
�
ี
ี
ื
ระบบนิเวศและเป็นการปฏิบัติที่มีความกลมกลืนกับวิถีชีวิตและความต้องการของเกษตรกร
ึ
�
ระบบวนเกษตรสามารถจาแนกออกได้หลายประเภทข้นอยู่กับหลักเกณฑ์ท่นามาใช้ในการ
ี
�
จาแนก ซ่งประเภทของระบบวนเกษตร สรุปได้ดัง ภาพท่ 1 แต่ท่นิยมกันอย่างแพร่หลายคือการ
ึ
�
ี
ี
จาแนกระบบวนเกษตรตามลักษณะโครงสร้างของระบบ ได้แก่ ระบบป่าไม้-กสิกรรม, ระบบป่าไม้-
�
ปศุสัตว์/ทุ่งหญ้า, ระบบป่าไม้-กสิกรรม-ปศุสัตว์/ทุ่งหญ้า และระบบป่าไม้-ประมง
ี
45 ป ส.ป.ก. อยู่ได้ อยู่ดี มีความสุข 63