Page 102 - Maket 17-11_merged

CHƯƠNG TRÌNH KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ PHỤC VỤ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

là ở các quận mới, khu đô thị mới, chịu những áp lực rất lớn do số học sinh tăng cao,
đặc biệt các lớp đầu cấp. Những nơi có tốc độ ĐTH nhanh, có nhiều chung cư cao tầng
mọc lên trở thành những “điểm nóng” quá tải về trường lớp. Tình trạng này sẽ còn trầm
trọng hơn khi xu hướng người di cư đến các đô thị tiếp tục tăng trong khi nguồn lực để
xây dựng các công trình hạ tầng khó khăn, quỹ đất đai ngày càng bị thu hẹp…Theo đánh
giá của Tổng cục Thống kê, di cư là yếu tố cần thiết cho phát triển kinh tế, luồng di cư
nông thôn - thành thị đóng góp đáng kể vào quá trình đô thị hóa và người di cư chủ yếu
là thanh niên đã giúp cho lực lượng lao động ở đô thị được bổ sung và trẻ hóa. Đặc biệt,
người di cư thường có mặt bằng trình độ chuyên môn cao hơn người tại chỗ, đã giúp cho
nơi họ đến có thêm lực lượng lao động chất lượng. 31,7% người di cư là người có trình
độ chuyên môn kỹ thuật, 23% là người có trình độ cao đẳng, đại học, trong khi tỷ lệ này
ở người không di cư là 24,5% và 17%. Sự gia tăng dân số cơ học quá mức ở các đô thị
sẽ đẩy các đô thị rơi vào tình trạng đô thị hóa “cưỡng bức” do sự quá tải về hạ tầng giao
thông (ùn tắc, kẹt xe), việc làm, nhà ở, giáo dục, chăm sóc y tế, an ninh trật tự, tệ nạn
xã hội.
5.2 Tác động của quá trình đô thị hóa đến khoảng cách nông thôn - thành thị

Những mâu thuẫn, bất cập do khoảng cách chênh lệch ngày càng doãng ra giữa
nông thôn và thành thị là hệ lụy của mô hình kinh tế phân cách trong quá trình ĐTH.
Ở đó, nền kinh tế thành hai mảng: đô thị năng động sáng tạo và hiệu quả cao, còn nông
thôn lạc hậu, lùi xa trong bị động. Nông nghiệp và nông thôn tụt hậu ngày càng xa, nông
dân có thu nhập thấp hình thành nên khoảng cách phát triển kinh tế xã hội rõ rệt giữa hai
khu vực, nhất là các địa phương thuần nông và vùng xa, vùng sâu. Cùng với đó là tiềm
ẩn các bất ổn chính trị và khủng hoảng môi trường do bất bình đẳng xã hội và mất cân
bằng sinh thái. Về lâu dài, các chỉ số về thể chất con người ở nông thôn thấp hơn thành
thị do chất lượng cuộc sống thấp hơn, sẽ ảnh hưởng xấu đến chất lượng dân số và lao
động nước ta trong các thập niên tới.

Thay đổi chức năng của nông nghiệp, nông thôn cũng kéo theo nhiều bất cập, đặc
biệt là ở khu vực ven đô. Xuất hiện những vấn đề mới, đòi hỏi phải thay đổi tư duy quản
lý và phát triển đối với nông nghiệp, nông thôn. Vùng ven các đô thị lớn, cùng như nhiều
vùng nông thôn đan xen với đô thị vừa và nhỏ đương nhiên trở thành các khu vực cận kề
thành phố, là nơi chuyển tiếp giữa đô thị và nông thôn; vừa có các hoạt động nông thôn
vừa có các hoạt động đô thị, không hoàn toàn là đô thị, cũng không thuần túy là nông
thôn. Các vùng này chịu tác động mạnh của ĐTH, không gian bị biến đổi do mở rộng
các khu đô thị mới ra vùng đồng ruộng, đồng thời cũng ôm gọn trong lòng đô thị nhiều
làng xã nông nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, làng nghề truyền thống.
Chính tại các vùng mà khái niệm nông thôn, đô thị rất đa dạng, mềm dẻo này diễn ra
sự phát triển nông nghiệp, nông thôn rất đặc thù. Nông thôn phát triển gắn với ĐTH, tiến

101