Page 2 - bon-dia-aruba-20201216
P. 2

A2   LOCAL
              Diaranson 16 December 2020
            Director interino di Rampen Bureau, Rino Hermans

                                             “Cada crisis tin su autenticidad propio"



                                                                                                   maneho  y  tuma  di  decision  duna espacio pa un pais start
                                                                                                   den seno di Crisis Team en-  up  su  economia  mas  largo.
                                                                                                   cabesa  pa  Prome  Minister,  Vooral di Aruba cu ta un eco-
                                                                                                   Evelyn Wever-Croes.          nomia  turistico,  caminda  e
                                                                                                                                ta durando 9 luna pa start up
                                                                                                   Ora  cu  ta  wordo  papia  di  nos economia gradualmente.
                                                                                                   Rampen Bureau locual ta bin  Pues 9 luna restringi cu yen
                                                                                                   den  nos  mente  ta  e  tempo-  di  medida,  menos  entrada,
                                                                                                   rada di horcan. Pero si nos ta  pero si cu speransa cu aki 3 pa
                                                                                                   compara  e  consecuencianan  4 luna e ta yega su fin. Mien-
                                                                                                   di e pandemia aki compara cu  tras cu infrastructura di tur-
                                                                                                   e efectonan di un horcan cat-  ismo t'ey pa ricibi nos bishi-
                                                                                                   egoria 5, Hermans ta haya cu  tantenan.
                                                                                                   e  daño  infrastructural  causa
                                                                                                   pa e horcan ta esun principal.  "Den nos mundo di maneha
                                                                                                                                desastre,  mi  ta  bisa  cu  cada
                                                                                                   Solamente ta keda infrastruc-  crisis tin su autenticidad pro-
                                                                                                   tura pa drecha y e no a oca-  pio," Segun Hermans.
                                                                                                   siona  otro  sorto  di  daño.  E
                                                                                                   horcan tin un duracion hopi  Den   cualkier   crisis   cu
                                                                                                   cortico,  ya  cu  despues  di  12  Rampen Bureau mester deal
                                                                                                   ora, e horcan ta bay. Despues  cune,  nan  prioridad  ta  esun
                                                                                                   di 10 dia -segun nan plan di  di scapa bida di hende. P'esey
                                                                                                   calamidad- nan tin cu cumin-  Hermans a bisa cu loke si ta
                                                                                                   sa start up e pais den normali-  haci'e dolor pe, ta e 46 victi-
                                                                                                   dad bek. Pero e turistanan no  manan di Covid. E ta kere cu
                                                                                                   por bin Aruba pa e proximo 3  e ta un cifra hopi halto ainda,
                                                                                                   te cu 6 aña, tanten cu nos no  ya cu un victima ta hopi caba.
                                                                                                   por duna nan e infrastructura  "Esey si no por bisa kico nos
                                                                                                   cu ta exigi.                 no a haci pa baha esey," el a
                                                                                                                                bisa.
                                                                                                   Mientras  cu  e  pandemia  bo
            Segun  director  interino  Dia  17  di  januari  ora  cu  a  di lock down.             no  ta  haya  un  daño  riba  in-  Vacuna
            di  Bureau  Rampenbestri-    wordo pidi pa monitor e vi-                               frastructura. Pero si e tin un  Hermans  ta  wak  finalmente
            jding  Aruba  (BRA),  Rino  rus  aki  como  un  menasa  pa  E  ta  consciente  cu  tin  deci-  factor  caminda  full  e  Crisis  un luz cla na final di e tun-
            Hermans,  apesar  cu  e  mundo,  Rampen  Bureau  a  sion dificil cu mester wordo  Team di tur tres nivel por bira  nel 'garantisa.' E ta haya cu na
            pandemia  di  Covid-19  a  saca tur su plan di epidemia.  tuma pa bienestar di comuni-  victima di e mesun virus. Den  momento  cu  Organisacion
            sorpresa hopi pais, Aruba  "Aruba  a  prepara  pa  epi-   dad, ya cu nan tin su impacto.  caso di un horcan e sa cu es-  Mundial  di  Salud  (WHO)
            si  tabata  prepara  pa  con-  demia. Nos ta test prome cu  Entre otro esun di bin cu un  unnan sinta na mesa pa tuma  ta declara cu Covid no ta un
            fronta un situacion asina.   16  di  maart,"  el  a  bisa.  El  a  orario pa e negoshinan mes-  decision pa start up e pais, no  pandemia mas mundial, Her-
                                         trece dilanti e episodio di tres  ter  cera  mas  tempran,  ya  cu  ta  victima  mas.  Pero  cu  un  mans ta premira cu den 3 pa
            Logicamente  no  tur  cos  ta  ciudadano  Chines  cu  tabata  tin menos entrada, pio den e  pandemia e mesun team cu e  4  siman  Aruba  ta  yega  bek
            poni riba papel, y tin medida  biniendo  for  di  China  di  e  situacion  cu  nos  ta  pasando  ta sinta pa deal cune, incluy-  na  su  standard  cu  e  tabatin
            y  decision  cu  mester  a  wor-  region  di  Wuhan,  abordo  di  aden.                endo su mesun persona, ma-   prome di e pandemia.
            do ahusta of cambia ora cu e  un vuelo di KLM. Hermans a                               ñan por ta victima di e mesun
            realidad  ta  mustra  otro  cos.  bisa cu e prome situacion aki  Si  nan  por  a  haci’e  e  trabao  crisis cu nan ta maneha.   El  a  bisa  cu  nan  tin  e  plan
            Pero esey ta parti di nan tarea  nan a manehe cu un facilidad,  aki miho, e no ta kere. Nan                         caba con nos lo sali afo keto
            di  por  scucha  tur  reaccion,  pasobra nan tabatin nan plan  ta  analisa  e  data  constante-  E  ta  un  presion  psicologico,  bay manteniendo e siguridad
            aunke algun di nan por ta di  di epidemia. Ta asina cu mi-  mente,  y  nan  por  mira  cu  e  ya cu bo tin un presion di e  riba e parti medico. "Pero si
            indole politico tambe.       rando  cu  nan  tabatin  e  base  data cu nan tabatin na maart  mesun famianan, ya cu cada  e  atencion  ta  central  pa  saca
                                         di e plan aki, nan a cambi’e of  pa deal cune, y e data cu nan  miembro di e Crisis Team cu  Aruba, asina cu WHO bisa cu
            Pandemia                     adapt’e pa pandemia.         tabatin  na  augustus  pa  deal  regularmente ta wordo criti-  te aki," el a laga sa.
            Apesar  cu  generalmente  e                               cune, ta totalmente diferente.  ca, tambe tin famia cu ya sea
            atencion ta poni riba un tipo  Critica                    Sinembargo  den  evaluacion  nan casa a perde trabao. Tam-  E  declaracion  aki  ta  wordo
            di  calamidad  causa  pa  un  E  ta  reconoce  cu  no  ta  facil  cu nan ta haci, sigur tin cos-  be  nan  tin  nan  mesun  debe  haci ora cu tin un averahe di
            horcan, e parti di e pandemia  e  trabao  cu  nan  ta  bin  real-  nan cu nan ta ripara cu por a  personal, y tambe nan mester  30  pa  40  porciento  di  e  po-
            cu  ta  mustra  uno  exclusiva-  isando,  ya  cu  no  tur  hende  bay mucho mas lihe. Of nan  entrega parti di nan entrada.  blacion mundial vacuna. E ta
            mente riba tereno di salubri-  ta di acuerdo cu cierto deci-  mester a warda un tiki mas.  Ademas  tin  varios  miembro  kere cu Aruba pa 3 of 4 siman
            dad publico, no a wordo neg-  sion. Pero nan mester sa con                             di e Crisis Team cu a resulta  ta bek riba su pia. Pero ta keda
            lisha  dor  di  BRA.  Hermans  pa canalisa e criticanan aki pa  "Nos no mester laga emocion  contagia di e virus, ora cu nan  awor pa e pandemia laga un
            a  laga  sa  cu  e  departamento  comunidad  henter  por  bay  hunga un rol," el a bisa. Como  a ricibi bishita di nan nieto-  enseñansa  di  bida  pa  henter
            aki tabatin cierto capacitacion  den un direccion so. E ta ma-  director interino di BRA e ta  nan.  E  tin  su  consecuencia  comunidad di Aruba. "E ta un
            riba tereno di epidemia.     sha  satisfecho  y  gradici  pa  e  orguyoso di e resultado di e  -segun Hermans- ya cu bo ta  les pa nos biba mas uni y pa
                                         comportacion di nos pueblo.  plan strategico. Pero tambe e  perde  un  conocemento  den  nos stop di critica otro.
            Na aña 2003 nos tabatin pres-  Pero tambe di e miembronan  ta  orguyoso  di  e  mentalidad  bo team.                Pasobra  un  virus  cu  niun  ta
            encia  di  SARS.  "No  lubida  di Crisis Team cu ta hende-  di Aruba su pueblo, y tambe                             wak a habri nos for di otro."
            esaki  (COVID-19)  ta  SARS  nan cu conocemento y expe-   di  nos  gobernantenan  cu  a  Pero apesar di e situacion aki,
            COV 2," el a bisa. Tambe pa  riencia cu durante e ultimo 9  duna  espacio  pa  nos  profe-  nan mester sinta pa atende e  Logicamente  ta  keda  cierto
            2009 mundo a conoce e virus  lunanan 'nos no a laga e pais  sionalnan por a funciona.    crisis aki di forma profesional  herida. Pero pa tur esnan cu
            di  H1N1  of  Swine  Flu.  Na  aki kibra.' Te hasta e ta haya                          pa  tuma  e  miho  decision  di  ta pasando momentonan difi-
            2014  nos  tabatin  Ebola  cu  a  cu Aruba a bira un ehempel  Calamidad                pais pa bienestar di tur. P'esey  cil, e kier bisa nan cu interes
            bira  un  epidemia  mundial.  pa mundo, mirando loke nos  Unabes cu gobierno a cuali-  e  ta  sinti  aprecio  y  orguyo  di e Crisis Team y di Gobi-
            A  base  di  esey,  BRA  tabatin  a yega di pasa y sali for di dje,  fica y decreta e pandemia di  pa cada miembro di e Crisis  erno  ta  pa  hiba  Aruba  mas
            su  plan  y  nan  a  premira  cu  y tambe cuminsa reactiva nos  Covid-19  como  un  calami-  Team.                  pronto cu ta posibel na e glo-
            Corona-SARS 2 lo bin como  economia  bek.  Mientras  cu  dad,  Bureau  Rampenbestri-                                ria bek di Aruba, prome cu 12
            epidemia.                    tin  paisnan  grandi  cu  reci-  jding  Aruba  (BRA)  a  haya  Pero  otro  factor  di  e  pan-  di maart 2020.
                                         entemente a bin cu e medida  un gran protagonismo riba e  demia ta, cu un pandemia ta
   1   2   3   4   5   6   7