Page 7 - HOH
P. 7

2      LOCAL                                                  AWEMainta                                             Diahuebs, 2 October 2025





                                                            Saludabel of dañino?


        Identifica e señalnan di ortorexia








       COME saludabel generalmente ta wordo mira como un señal di

       disciplina y cuido propio. Pero kico ta pasa ora e buskeda pa bien-
       estar bira algo no saludabel? Esey ta e paradoha den curason
       di ortorexia nervosa, un trastorno di alimentacion menos conoci

       unda e impulso  pa come cuminda  “puro” y  “limpi” ta bira un
       obsesion peligroso.


       Kico ta haci ortorexia diferente
       Contrario na anorexia of bulimia, cu hopi biaha ta enfoca riba

       perdida di peso, ortorexia ta trata di control y puresa. Hende cu
       e condicion aki ta obsesiona cu calidad di cuminda, ingrediente,
       y preparacion. Nan por elimina gruponan completo di cuminda—

       carbohidrato, producto lacteo, of cualkier  cos procesa—cu  e              A largo plaso, ortorexia por causa malnutricion, inmunidad
       creencia cu evita e cumindanan aki ta mantene nan saludabel.               debilita, y hasta retiro social, ya cu come cu otronan ta bira
       Na prome instante, e por parce disciplina. Amigonan por hasta              mucho estresante.
       aplaudi  e  comportacion.  Pero  bou  di  e  superficie  tin  miedo
       y culpabilidad. Un solo cuminda cu  “kibra regla”  por causa               Dicon conscientisacion ta urgente

       ansiedad, berguensa, y auto-critica. Loke ta cuminsa como un               Contrario na otro trastornonan di alimentacion, ortorexia no ta
       meta di bienestar pocopoco ta tuma control di bida diario, limi-           reconoci oficialmente den manualnan diagnostico como e DSM-5.
       tando opcionnan y poniendo presion riba relacionnan.                       Esaki ta nifica cu hopi hende ta lucha sin tratamento adecua of

                                                                                  sin sikiera realisa cu nan “estilo di bida saludabel” a crusa e liña
       E rol di red social                                                        pa teritorio dañino. Expande conscientisacion ta critico—no pa
       Un motibo dicon ortorexia ta birando mas visibel ta e explosion            critica custumbernan saludabel, sino pa resalta e diferencia entre
       di e cultura di dieta online. Rednan social ta yen di ‘influencers’        nutricion balansa y obsesion rigido.
       di “alimentacion limpi” cu ta promove ‘detox’, dietanan di elim-

       inacion, y retonan di  #Fitspiration. Pa un hende vulnerabel, e            Caminda pa recuperacion
       mensahe constante aki ta crea e ilusion cu perfeccion den dieta            Tratamento pa ortorexia generalmente ta inclui terapia pa atende
       ta igual na perfeccion den bida.                                           cu  perfeccionismo  y  miedo, hunto cu conseho  nutricional  pa

                                                                                  reconstrui un relacion balansa cu cuminda. Mesun importante ta
       Hobennan ta specialmente na riesgo. Tiener y adultonan hoben, cu           cambia e combersacion cultural rond di cuminda. Elogia dietanan
       ainda ta formando nan sentido di identidad, ta wordo bombardia             estricto por reforsa sin intencion  un comportacion desordena,
       cu  mensahenan  mixto:  come  menos  sucu,  evita carbohidrato,            mientras  cu  celebra  flexibilidad  y  disfrute  di  cuminda  ta  yuda
       bira vegan, corta producto lacteo, sigui tur cos. Loke ta zona             normalisa balansa.

       como “conseho di salud” por bira un spiral di restriccion no salu-
       dabel y isolacion.                                                         Sosten  di famia y  amigonan  tambe ta importante.  En  bes  di
                                                                                  comenta riba kico un hende ta come of no ta come, ta miho pa
       Señalnan di advertencia pa tene na cuenta                                  puntra con nan ta sinti. Recordatorionan suave cu cuminda no ta

       Pasobra sociedad hopi biaha ta elogia un alimentacion restrictivo          solamente combustibel, sino tambe cultura, conexion, y placer,
       como “saludabel,” no ta facil pa identifica ortorexia.                     por yuda kibra e ciclo di miedo.


       Algun señal ta inclui:                                                     Salud  ta  mas cu elimina carbohidrato of core tras di “super-

       • Pasa tempo excesivo investigando of planeando cuminda.                   foods.” E ta inclui bienestar mental, conexion social, y libertad
       • Lesa etiketanan di ingrediente obsesivamente.                            for di miedo. Ortorexia ta mustra nos cu hasta bon intencion por
       • Evita cuminda prepara pa otronan pa miedo cu e no ta “limpi.”            bira peligroso ora nan hiba na extremo. Door di aumenta consci-

       • Elimina mas y mas tipo di cuminda cu tempo.                              entisacion, cuestiona e cultura di dieta, y encurasha balansa, nos
       • Sinti berguensa, culpabilidad, of panico ora reglanan di dieta           por yuda mas hende sali for di e trampa di “alimentacion limpi” y
       wordo kibra.                                                               drenta den un bida berdaderamente saludabel.
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12