Page 14 - HOH
P. 14
A3
LOCAL Diabierna 24 OctOber 2025
Conscientisacion di cancer di pecho na Aruba:
E importancia di deteccion tempran y vigilancia continuo
Tur october, Aruba ta ser
pinta den tononan di color Coleccion di dato: Rapor-
ros — un simbolo di soli- tahe exacto y centralisa riba
daridad, speransa y consci- screening y diagnostico pa
entisacion pa esnan cu ta monitoria tendencianan a
bringa cancer na pecho. E largo plaso.
luna no ta sirbi solamente
como un recordatorio pa Educacion: Campañanan di-
honra sobrevivientenan y rigi na scolnan secundario
recorda esnan cu a perde y universidadnan pa alcansa
bataya, pero tambe como publico mas hoben, special-
un yamada pa accion: pa mente mirando casonan re-
priorisa screening, educa- cien cu ta involucra hende
cion y deteccion trempan. muhe den nan prome añanan
di 20 aña.
Fundacion ABO ta sigui en- Sosten di politica: Financia-
fatisa cu “screening ta im- mento continuo di gobierno
portante” — screening ta pa programanan di conscien-
salba bida. Nan esfuersonan, tisacion, ekipo di diagnostico
sosteni pa profesionalnan di y investigacion.
cuido di salud y iniciativanan Envolvimento di comu-
di comunidad, ta subraya e dad: Encurasha negoshinan,
necesidad continuo pa con- edad di e casonan den hende posibel tendencia continuo di actua trempan y papia abier- NGO’s y medionan di co-
scientisacion y participacion muhe mas hoben diagnostica bahada si e ritmo keda consis- tamente tocante nan salud. municacion pa sigui sostene
den programanan preventivo cu cancer di pecho na Aruba tente durante henter aña. Testimonionan di sobrevivi- e campañanan di conscienti-
rond di e isla. entre 2018 y 2025. entenan ta instrumental den sacion.
Mientras cu e cantidadnan a cambia percepcion y encura-
Datonan ricibi for di hospi- Data di hospital ta indica cu baha despues di 2019, exper- sha hende muhe mas hoben Cada caso preveni of gara
tal pa loke ta trata casonan na 2018, e pashent di mas ho- tonan ta adverti cu esaki no pa participa den programanan trempan ta representa no sol-
di cancer di pecho ta revela ben tabatin 28 aña di edad. necesariamente ta nifica me- di deteccion trempan. amente un estadistica, pero
tanto progreso como retonan. Den 2019, e tabata 37 aña, y nos caso, pero por refleha re- un bida salba — un mama,
den 2020 el a baha na 27 aña. trasonan den diagnostico debi Conscientisacion di cancer di yiu muhe, ruman muhe of
Segun data, entre 2020 y 2024, Entre 2021 y 2023, e edadnan na screening reduci of acceso pecho no ta limita na hende amiga cu ta haya un di dos
e cantidad di hende muhe cu mas hoben tabata entre 28 limita na cuido di salud du- muhe. Aunke ta raro, hende oportunidad.
a haci screening pa cancer di y 35 aña, y na 2024, e pash- rante cierto añanan, manera e homber tambe por desaroya
pecho a traves di dokternan ent mas hoben cu cancer di periodo di pandemia. e malesa. Na Aruba, esfuer- Segun cu e cintanan color
di cas y e programa BOB a pecho tabatin 40 aña. sonan di conscientisacion ros di october ta yena e isla, e
fluctua, mustrando con cri- Expertonan ta señala cu de- ta inclui mas y mas hende mensahe ta keda cla: Consci-
sisnan social, economico y di Alarmantemente, na 2025, e teccion trempan por aumenta homber como aliado — tanto entisacion di cancer di pecho
salud por impacta e porcen- edad a baha atrobe na 22 aña e tasa di sobrevivencia cu den reconoce sintomanan mester bay mas leu cu un
tahe di participacion. — esun di mas hoben registra te cu 90% ora cu cancer di trempan como den sostene e luna.
den añanan recien. pecho ta ser diagnostica den hende muhe den nan bida pa
Na 2020, screening via dok- su fasenan mas trempan. priorisa screening y control- E ta un compromiso di henter
ternan di cas tabata na su E tendencia aki ta enfatisa un nan di salud. aña — un recordatorio con-
maximo, cu casi 67 screen- necesidad creciente pa con- Screeningnan — sea a traves tinuo na cada hende muhe na
ing, mientras cu e programa scientisacion cu cancer di di mamografia, echo of exa- Hopi biaha programanan di Aruba cu deteccion trempan,
BOB a mira 21 screening. pecho no ta limita na hende mennan fisico — por iden- comunidad ta invita esposo, educacion, y compasion ta e
muhe di edad avansa. Hende tifica abnormalidadnan hopi tata y rumannan pa asisti na armanan mas fuerte den e lu-
Na 2021, a pesar di e efec- muhe mas hoben tambe mes- prome cu sintomanan apa- sesionnan di informacion, cha continuo aki.
tonan persistente di e pan- ter ta vigilante, conoce nan rece. Toch, a pesar di benefi- yudando asina pa kibra tabu y
demia, participacion a keda historia di famia, y compro- cionan cla, hopi hende muhe promove un cultura di discu- E datonan ta mustra cu ora
stabiel, mustrando un comu- nde e importancia di exami- ta sigui salta of pospone nan sion habri tocante salud. Aruba uni — di dokter te
nidad ansioso pa regresa na nacion propio y controlnan controlnan. fundacion, di sobreviviente
rutinanan di salud preven- trempan Mientras cu Aruba a haci pa- te comunidad — bida ta ser
tivo. Bareranan comun ta inclui: sonan significativo, progreso salba, y speransa ta perdura.
Registronan estadistico di miedo of stigma asocia cu continuo ta rekeri compro-
Sinembargo, 2022 y 2023 a hospital tambe ta revela fluc- potencial diagnosis; falta di miso riba varios frente:
experiencia un bahada, par- tuacionnan den e cantidad conscientisacion tocante e
ticularmente na nivel di dok- total di casonan di cancer di importancia di screeningnan
ter di cas, cu cifranan cu a cay pecho durante e ultimo ocho regular; malconcepcionnan
cerca di 45-50 screening. añanan. Na 2018, tabatin 86 cultural, incluyendo e creen-
caso, cu a subi significante- cia cu “si mi ta sinti mi bon,
Pa 2024, e cifranan a subi mente te na 126 na 2019— mi ta bon.”
atrobe — prueba cu esfuer- esun mas halto den e periodo
sonan di conscientisacion y observa. Organisacionnan manera
confiansa renoba di comu- Fundacion ABO y Dr. Hora-
nidad den servicio medico tin E añanan siguiente a mira un cio E. Oduber Hospital
un efecto. bahada notabel, bahando te (HOH) ta traha incansable-
na 77 caso na 2020, probable- mente pa combati e barer-
E variacionnan aki ta enfatisa mente influencia pa factornan anan aki a traves di program-
e importancia di campañanan externo manera e pandemia anan di alcanse, screening y
di salud publico consistente y di COVID-19. Di 2021 pa charlanan den comunidad.
acceso na facilidadnan di de- 2024, e cifranan a keda relati-
teccion. vamente stabiel, variando en- Hopi sobreviviente na Aruba
tre 81 y 95 caso anualmente. a bira defensornan poderoso
Un otro set di dato ta pinta un Den 2025, tabatin 61 caso pa conscientisacion. Nan his-
imagen mas preocupante — e raporta te awor, indicando un torianan ta inspira otronan pa

