Page 5 - HOH
P. 5
Diasabra, 15 November 2025 AWEMainta LOCAL 3
Tras di porta cera:
E encubrimento corporativo
di acoso sexual na Aruba
ACOSO sexual ta tuma luga ainda na Aruba, y tur hende sa
esey. Loke hende no ta bisa na bos halto — pero absolutamente
mester — ta cu hopi corporacion grandi ta sigui proteha net e
individuonan cu ta causando e daño. En bes di para banda di
victimanan, nan ta sconde tras di silencio, secreto, y “mane-
hamento” interno cu no ta hiba ningun caminda. Si Aruba kier
kibra e ciclo aki, corporacionnan mester stop di proteha e
abusadornan aki y cuminsa expone nan.
E berdad ta simpel: Depredadornan na trabou ta prospera
den ambientenan unda ningun hende ta confronta nan. Nan
sa cu nan accionnan lo wordo descarta. Nan sa cu recursonan
humano (HR) lo “tira un bista riba dje.” Nan sa cu gerencia lo t’esnan den poder, y mucho hopi biaha companianan tin miedo
fluister, “Laga nos no daña su carera.” Y pa via di esey, nan ta di e consecuencianan di kita nan. Pero e daño cu nan ta causa
continua — mas sin berguensa cada biaha. — emocionalmente, psicologicamente, y culturalmente — ta
hopi mas pio cu e costo di expone nan.
E cultura di silencio aki no ta djis haci daño na victimanan; e ta
venena henter e luga di trabou. Ora empleadonan mira compa- 3. Kere empleadonan ora nan papia.
nianan tapa acoso, nan ta perde confiansa, motivacion, y cual- Si un hende tin e curashi pa raporta acoso, e compania debe
kier sentido di siguridad. E mensahe ta bira cla: E imagen di e nan accion. No silencio. No skepticismo. No advertencianan pa
compania ta conta mas cu bo dignidad, bo comfort, of bo bien- “tene cuidou cu acusacion.”
estar.
4. Haci consecuencianan visibel.
Companianan grandi na Aruba mester stop di hunga e wega Ora un hende wordo retira pa acoso, bis’e. Ora un investiga-
aki. Manehonan ta inutil si nan nunca ta hiba na responsabil- cion confirma mal comportacion, reconoc’e. Transparencia ta
idad. Entrenamento no ta importa si e depredadornan ainda ta e unico manera cu empleadonan lo sa cu e compania ta final-
sinta den nan oficinanan grandi hariendo. Liñanan anonimo no mente serio.
ta nifica nada si kehonan ta wordo dera/scondi.
Aruba ta un isla chikito. Hende ta papia. Storianan ta circula.
Tin solamente un solucion real: Expone nan. Yama nan Victimanan ta comenta cu otro pasobra nan ta sinti cu ningun
comportacion na su nomber. Hacie cla cu acoso lo no wordo otro hende lo proteha nan. E silencio aki a dura basta largo
tolera, defendi, of scondi. caba.
Esey ta nifica: Si corporacionnan kier prueba cu realmente nan ta preocupa
1. Stop e reunionnan secreto. pa nan empleadonan, nan mester stop di sconde e abusa-
No mas combersacion scondi unda lidernan ta “discuti e situ- dornan operando bou di nan dak. Expone nan no ta tocante
acion” y dicidi pa mantene cosnan interno. Acosadornan no vengansa; e ta tocante siguridad, husticia, y finalmente kibra e
mester cana sali for di e reunionnan aki cu un tik riba dede y cultura cu a permiti acoso continua pa mucho largo.
un sonrisa di alivio.
Aruba Corporativo: Bo empleadonan ta mirando. Bo comun-
2. Stop di proteha hende pasobra nan tin rango halto of ta idad ta mirando. Mundo ta mirando.
“importante.”
Status no ta un escudo. Mucho hopi biaha e pio ofensornan Stop di tapa pa e abusadornan aki — expone nan. Awor.

