Page 7 - HOH
P. 7

8      LOCAL                                                  AWEMainta                                          Diasabra, 15 November 2025




       Miedo, obediencia,





                         of respet





        Kico realmente nos ta siñando nos muchanan?




       DISCIPLINA ta un parti normal di lantamento di mucha.
       E ta yuda forma comportacion, construi responsabilidad,
       y pone limitenan. Pero tin biaha, den nomber di disciplina,

       control ta bira excesivo, duro—of hasta abusivo. E liña entre
       guia saludabel y control dañino no ta semper cla, pero e ta                fracasa, y dificultad pa forma relacionnan saludabel. Enbes
       importa mas cu nos ta kere.                                                di siña con pa tuma decision y pensa criticamente, nan por
                                                                                  siña con pa sconde eror, gaña, of cera nan mes emocional-

       Den  un  hogar saludabel, disciplina ta trata di siña,  no                 mente.
       castiga. Mayornan ta pone limite, splica reglanan, y cumpli
       cu  consecuencianan  husto.  E  meta ta pa yuda e  mucha                   Tambe tin un angulo cultural. Den algun comunidad, discip-
       crece—no pa kibra nan spirito. Por ehempel, kita tempo riba                lina estricto ta wordo mira como un señal di amor—“haci e

       pantaya (tablet of telefon) despues di varios advertencia ta               mucha duro” pa mundo real. Pero ora disciplina ta basa riba
       un consecuencia husto. Pero humiya un mucha dilanti otro                   miedo, e ta crea heridanan emocional cu por dura pa añanan
       hende of uza menasa como un tactica? Esey ta unda e liña                   largo. Djis pasobra algo ta comun, no ta haci’e corecto.
       ta cuminsa bira vago.
                                                                                  Anto con nos ta distingui e diferencia?

       Control dañino, di otro banda, hopi biaha ta aparece den                   Aki tin algun pista:
       forma di reglanan rigido, castigonan severo, of manipula-                  • Disciplina ta consistente, husto, y por wordo splica.
       cion emocional. E no ta tocante siña un les—e ta tocante                   • Control ta impredecibel, basa riba miedo, y ta falta comu-

       impone obediencia. Frasenan manera  “Pasobra mi a bisa                     nicacion.
       asina” of “Bo no ta nada sin mi” por parce normal den algun                • Disciplina ta duna espacio pa crecemento y eror.
       hogar, pero nan ta refleha un desbalansa di poder unda ta                  • Control ta exigi perfeccion y ta castiga emocionnan.
       spera cu e mucha ta obedece sin cuestiona, maske e regla

       no tin sentido.                                                            Un mucha lanta bou di disciplina saludabel ta sinti su mes
                                                                                  safe hasta ora e haci un eror. Un mucha bou di abuso di
       E  impacto  riba muchanan  ta serio.  Estudionan  ta mustra                control ta sinti miedo, berguensa, of constantemente den
       cu muchanan lanta den hogarnan hopi controla of abusivo                    tension.

       hopi biaha ta lucha cu autoestima abou, ansiedad, miedo di
                                                                                  Pa  construi  confiansa  na  cas,  mayornan  por  enfoca  riba
                                                                                  comunicacion cla. En bes di  bisa,  “No  haci  pregunta,  djis
                                                                                  haci’e,” purba splica e rason tras di un regla. Laga muchanan

                                                                                  expresa nan sentimentonan, maske e regla no cambia. Esaki
                                                                                  no solamente ta yuda nan compronde limitenan pero tambe
                                                                                  ta siña respet—di ambos banda.



                                                                                  Tambe ta OK pa haci eror como mayor. Grita den frustra-
                                                                                  cion  of perde pasenshi ta pasa.  Loke ta conta ta kico ta
                                                                                  sigui: Tuma responsabilidad, pidi disculpa, y siña hunto.
                                                                                  Disciplina nunca mester ta tocante control—e mester ta

                                                                                  tocante conexion.


                                                                                  Na final di dia, e pregunta no ta “Mi ta suficiente estricto?”
                                                                                  E ta “Mi ta siñando mi yiu of controlando e?” Den e contesta

                                                                                  ey ta e futuro di e relacion mayor-yiu—y e salud emocional
                                                                                  di e proximo generacion.
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12