Page 7 - HOH
P. 7
8 LOCAL AWEMainta Diasabra, 15 November 2025
Miedo, obediencia,
of respet
Kico realmente nos ta siñando nos muchanan?
DISCIPLINA ta un parti normal di lantamento di mucha.
E ta yuda forma comportacion, construi responsabilidad,
y pone limitenan. Pero tin biaha, den nomber di disciplina,
control ta bira excesivo, duro—of hasta abusivo. E liña entre
guia saludabel y control dañino no ta semper cla, pero e ta fracasa, y dificultad pa forma relacionnan saludabel. Enbes
importa mas cu nos ta kere. di siña con pa tuma decision y pensa criticamente, nan por
siña con pa sconde eror, gaña, of cera nan mes emocional-
Den un hogar saludabel, disciplina ta trata di siña, no mente.
castiga. Mayornan ta pone limite, splica reglanan, y cumpli
cu consecuencianan husto. E meta ta pa yuda e mucha Tambe tin un angulo cultural. Den algun comunidad, discip-
crece—no pa kibra nan spirito. Por ehempel, kita tempo riba lina estricto ta wordo mira como un señal di amor—“haci e
pantaya (tablet of telefon) despues di varios advertencia ta mucha duro” pa mundo real. Pero ora disciplina ta basa riba
un consecuencia husto. Pero humiya un mucha dilanti otro miedo, e ta crea heridanan emocional cu por dura pa añanan
hende of uza menasa como un tactica? Esey ta unda e liña largo. Djis pasobra algo ta comun, no ta haci’e corecto.
ta cuminsa bira vago.
Anto con nos ta distingui e diferencia?
Control dañino, di otro banda, hopi biaha ta aparece den Aki tin algun pista:
forma di reglanan rigido, castigonan severo, of manipula- • Disciplina ta consistente, husto, y por wordo splica.
cion emocional. E no ta tocante siña un les—e ta tocante • Control ta impredecibel, basa riba miedo, y ta falta comu-
impone obediencia. Frasenan manera “Pasobra mi a bisa nicacion.
asina” of “Bo no ta nada sin mi” por parce normal den algun • Disciplina ta duna espacio pa crecemento y eror.
hogar, pero nan ta refleha un desbalansa di poder unda ta • Control ta exigi perfeccion y ta castiga emocionnan.
spera cu e mucha ta obedece sin cuestiona, maske e regla
no tin sentido. Un mucha lanta bou di disciplina saludabel ta sinti su mes
safe hasta ora e haci un eror. Un mucha bou di abuso di
E impacto riba muchanan ta serio. Estudionan ta mustra control ta sinti miedo, berguensa, of constantemente den
cu muchanan lanta den hogarnan hopi controla of abusivo tension.
hopi biaha ta lucha cu autoestima abou, ansiedad, miedo di
Pa construi confiansa na cas, mayornan por enfoca riba
comunicacion cla. En bes di bisa, “No haci pregunta, djis
haci’e,” purba splica e rason tras di un regla. Laga muchanan
expresa nan sentimentonan, maske e regla no cambia. Esaki
no solamente ta yuda nan compronde limitenan pero tambe
ta siña respet—di ambos banda.
Tambe ta OK pa haci eror como mayor. Grita den frustra-
cion of perde pasenshi ta pasa. Loke ta conta ta kico ta
sigui: Tuma responsabilidad, pidi disculpa, y siña hunto.
Disciplina nunca mester ta tocante control—e mester ta
tocante conexion.
Na final di dia, e pregunta no ta “Mi ta suficiente estricto?”
E ta “Mi ta siñando mi yiu of controlando e?” Den e contesta
ey ta e futuro di e relacion mayor-yiu—y e salud emocional
di e proximo generacion.

