Page 11 - AHATA
        P. 11
     Diabierna, 30 Mei 2025                                         AWEMainta                                                  LOCAL             5
                                                         Populismo y democracia
            Sintoma, causa of ambos?
       E  aumento  di  populismo  den  nacionnan  democratico  a  lanta
       un debate intenso entre teoristanan politico, formuladornan di
       maneho, y ciudadanonan.
       Populismo ta un reaccion riba e deficiencianan di democracia—
       un sintoma di problemanan sistemico profundamente ancra? Of e
       ta un forsa corrosivo cu activamente ta socava normanan y insti-
       tucionnan democratico? E berdad por ta incomodamente entre
       ambos.
       Populismo, den su definicion mas amplio, ta posiciona "e pueblo"
       contra un elite corupto.
       E no ta inherentemente robes of drechi, tampoco e ta mara na un
       plataforma di maneho specifico. Mas bien, su forsa ta den su reso-         pendencia hudicial of di media. Esaki ta bisto den casonan manera
       nancia emocional y simplicidad retorico: e ta priminti di restaura         Hungria,  unda  e  gobierno  di  Viktor  Orbán  a  eroda  normanan
       poder na "e pueblo," hopi biaha pasando of desacreditando insti-           democratico sistematicamente mientras cu e ta mantene legitim-
       tucionnan intermediario manera media, jurisdiccionnan, of hasta            idad electoral. E liña entre representa sentimento popular y mina
       legislaturanan representativo.                                             responsabilidad democratico ta peligrosamente fini.
       Populismo como Sintoma                                                     Ademas, e antagonismo di populismo pa cu pluralismo ta presenta
       Pa compronde populismo como un sintoma, mester examina e                   un desafio fundamental.
       erosion di confiansa den institucionnan democratico. Desigualdad
       economico, stancamento politico, y e percepcion cu partidonan              Democracia no ta solamente basa riba regla di mayoria, sino riba
       tradicional ta sirbi interesnan di elite a crea un tereno fertil pa        proteccionnan pa derechonan di minoria, stabilidad institucional,
       lidernan populista.                                                        y estado di derecho. E encuadre binario di populismo—pueblo
                                                                                  contra elite—ta mina e sutilidadnan democratico aki.
       Den  hopi  democracia,  votadornan  ta  sinti  cu  nan  no  ta  wordo
       scucha  pa  elitistanan  tecnocratico  of  ta  keda  pega  den  siste-     E ta hopi biaha exigi lealtad en bes di debate, y velocidad en bes
       manan cu no ta logra progreso concreto. Movimentonan popu-                 di deliberacion.
       lista ta gana forsa door di explota e insatisfaccion aki, ofreciendo
       un sentido di bos, urgencia, y claridad moral cu politica conven-          E Berdad Incomodo
       cional hopi biaha ta falta.                                                Asina, populismo ta un sintoma of un causa? Den hopi caso, e
                                                                                  ta ambos. E ta surgi for di disfuncion democratico y, si no wordo
       Den e luz aki, populismo ta funciona como un barometro pa salud            controla, e ta empeor'e.
       democratico. Su aumento por indica un fracaso di un sistema pa
       keda responsivo, inclusivo, of efectivo. For di e perspectiva aki,         E naturalesa dual aki ta haci'e particularmente dificil pa confronta.
       e cura no ta pa suprimi populismo, sino pa atende cu e kehonan             Suprimimento ta risca martirisa figuranan populista; acomoda-
       cu  ta  aliment'e—deslocacion  economico,  alienacion  politico,  y        cion ta risca normalisa practicanan no liberal.
       marginalisacion cultural percibi.
                                                                                  E  caminda  dilanti  por  ta  den  reanima  institucionnan  demo-
       Populismo como Causa                                                       cratico—haciendo nan mas transparente, responsivo, y respon-
       Sinembargo,  populismo  tambe  por  ta  un  causa  di  decadencia          sabel—mientras  cu  ta  nenga  di  duna  tereno  riba  balornan
       democratico.  Unabes  den  poder,  lidernan  populista  hopi  biaha        democratico-liberal basico.
       ta desmantela controlnan y balansa bou pretexto di cumpli cu e
       boluntad popular.                                                          Democracia mester evoluciona pa cumpli cu exigencianan di siglo
                                                                                  21, pero e no mester haci esey a costo di su principionan funda-
       Nan ta deslegitima disidencia, concentra poder, y debilita inde-           mental.





