Page 13 - HOH
P. 13

10 LOCAL                                                       AWEMainta                                         Diabierna, 28 November 2025





                                     Salo vs Sucu:

       E daño real scondi den bo cuminda




      SALO semper tabata parti di cultura di cuminda humano — for di preserva carni
      den temponan antiguo te na duna smaak na cumindanan awe. Pero den e mundo
      moderno, salo ta haciendo mas daño cu bon. Mientras sucu ta ricibi mayoria di
      e indignacion publico, e berdadero ‘matado’ silencioso scondi den nos cuminda
      ta sodio. Y den un mundo unda casi mita di tur adulto ta biba cu presion halto, e

      consecuencianan di exceso di salo ta birando mucho peligroso pa ignora.


      Expertonan di salud ta recomenda pa consumi no mas cu 2,300 mg di sodio pa                  global — salo no ta un problema di futuro. E ta un
      dia, e ekivalente di un telep di salo. Hopi cardiologo ta argumenta cu 1,500 mg             menasa diario.
      mester ta e limite maximo real, specialmente pa hende cu hipertension (presion
      halto), problemanan di riñon, diabetes, of malesa di curason. Toch, e consumo               P’esey algun experto ta argumenta cu pa hende
      promedio global hopi biaha ta yega 3,400–4,500 mg pa dia — casi dobel loke                  cu hipertension, condicionnan di curason, prob-
      e curpa por maneha na un manera sigur. Mayoria di e sodio aki no ta bin for di              lema di riñon, retencion di awa, of malesa cronico,
      e ‘pisca’ di salo. E ta sconde denter di cuminda paketa, cuminda di restaurant,             salo ta en realidad mas peligroso cu sucu. Sucu

      pan, sopi den bleki, saus, noodles instantaneo, snacks, y productonan procesa               ta mata pocopoco; salo por mata di golpi. Mas
      “low-fat” cu ta carga cu salo extra pa mantene sabor.                                       preocupante ainda ta cuanto compania ta sconde
                                                                                                  sodio denter di productonan cu ta zona saludabel.
      Esaki ta lanta un pregunta critico: Salo ta mas peligroso cu sucu? E contesta ta            Un solo snechi di pan por contene 200–300 mg.
      depende con bo ta wak peliger.                                                              Un bleki di sopi por yega 1,000 mg. Un cuminda
                                                                                                  di “fast food” facil por kibra e limite diario den un
      Sucu ta construi daño di largo plaso. E ta contribui pocopoco na obesidad, higra            solo sinta. Y ironicamente, productonan “fat-free”

      vet, malesa metabolico, y diabetes. Su efectonan hopi biaha ta bira visibel sola-           y “low-calorie” hopi biaha ta contene hasta mas
      mente despues di añanan di daño silencioso. Salo, sinembargo, ta inmediato.                 salo, pa compensa pa e sabor perdi.
      Un cuminda salo por hisa presion di sanger denter di oranan, causando e curpa
      di retene likido, forsa e curason, y aumenta e riesgo di stroke, atake di curason,          Esaki ta dicon advertencianan obligatorio di sodio
      y fayo di riñon. Pa hende cu tin presion halto caba — casi mita di e poblacion              ta birando esencial.  Algun pais a tuma e inicia-
                                                                                                  tiva caba door di exigi advertencianan grandi riba
                                                                                                  e label dilanti na cumindanan halto den salo. E
                                                                                                  simbolonan aki ta informa consumidornan inme-
                                                                                                  diatamente ora un producto ta peligroso pa nan
                                                                                                  curason  y  riñon.  Etiketa cla  no  solamente  ta

                                                                                                  proteha individuonan — e ta forsa companianan
                                                                                                  pa reformula nan productonan. Ora e berdad bira
                                                                                                  visibel, fabricantenan no por sconde mas tras di
                                                                                                  numbernan chikito patras riba e paki.


                                                                                                  Advertencianan di sodio no ta tocante duna miedo.
                                                                                                  Nan ta tocante honestidad. Mayoria di consumidor

                                                                                                  simplemente no sa cuanto salo nan ta comiendo
                                                                                                  pasobra e industria di cuminda a haci’e casi impo-
                                                                                                  sibel pa rastrea. Sin transparencia, hende ta hisa
                                                                                                  nan presion mas halto tur dia sin sa, yegando mas
                                                                                                  cerca di stroke of complicacionnan di curason
                                                                                                  prevenibel.
                                                                                                  Den un mundo hogando den malesa cronico, ta
                                                                                                  tempo pa trata salo manera e menasa cu e ta —
                                                                                                  no manera un specerij inofensivo. Advertencianan

                                                                                                  obligatorio di sodio lo scapa bida, empodera
                                                                                                  consumidornan, y expone e peliger silencioso
                                                                                                  scondi  den nos  cumindanan  diario. E pregunta
                                                                                                  no ta mas si nos mester e advertencianan aki. E
                                                                                                  pregunta ta dicon nan no ta rekeri tur caminda
                                                                                                  caba.
   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18