Page 13 - HOH
P. 13
10 LOCAL AWEMainta Diabierna, 28 November 2025
Salo vs Sucu:
E daño real scondi den bo cuminda
SALO semper tabata parti di cultura di cuminda humano — for di preserva carni
den temponan antiguo te na duna smaak na cumindanan awe. Pero den e mundo
moderno, salo ta haciendo mas daño cu bon. Mientras sucu ta ricibi mayoria di
e indignacion publico, e berdadero ‘matado’ silencioso scondi den nos cuminda
ta sodio. Y den un mundo unda casi mita di tur adulto ta biba cu presion halto, e
consecuencianan di exceso di salo ta birando mucho peligroso pa ignora.
Expertonan di salud ta recomenda pa consumi no mas cu 2,300 mg di sodio pa global — salo no ta un problema di futuro. E ta un
dia, e ekivalente di un telep di salo. Hopi cardiologo ta argumenta cu 1,500 mg menasa diario.
mester ta e limite maximo real, specialmente pa hende cu hipertension (presion
halto), problemanan di riñon, diabetes, of malesa di curason. Toch, e consumo P’esey algun experto ta argumenta cu pa hende
promedio global hopi biaha ta yega 3,400–4,500 mg pa dia — casi dobel loke cu hipertension, condicionnan di curason, prob-
e curpa por maneha na un manera sigur. Mayoria di e sodio aki no ta bin for di lema di riñon, retencion di awa, of malesa cronico,
e ‘pisca’ di salo. E ta sconde denter di cuminda paketa, cuminda di restaurant, salo ta en realidad mas peligroso cu sucu. Sucu
pan, sopi den bleki, saus, noodles instantaneo, snacks, y productonan procesa ta mata pocopoco; salo por mata di golpi. Mas
“low-fat” cu ta carga cu salo extra pa mantene sabor. preocupante ainda ta cuanto compania ta sconde
sodio denter di productonan cu ta zona saludabel.
Esaki ta lanta un pregunta critico: Salo ta mas peligroso cu sucu? E contesta ta Un solo snechi di pan por contene 200–300 mg.
depende con bo ta wak peliger. Un bleki di sopi por yega 1,000 mg. Un cuminda
di “fast food” facil por kibra e limite diario den un
Sucu ta construi daño di largo plaso. E ta contribui pocopoco na obesidad, higra solo sinta. Y ironicamente, productonan “fat-free”
vet, malesa metabolico, y diabetes. Su efectonan hopi biaha ta bira visibel sola- y “low-calorie” hopi biaha ta contene hasta mas
mente despues di añanan di daño silencioso. Salo, sinembargo, ta inmediato. salo, pa compensa pa e sabor perdi.
Un cuminda salo por hisa presion di sanger denter di oranan, causando e curpa
di retene likido, forsa e curason, y aumenta e riesgo di stroke, atake di curason, Esaki ta dicon advertencianan obligatorio di sodio
y fayo di riñon. Pa hende cu tin presion halto caba — casi mita di e poblacion ta birando esencial. Algun pais a tuma e inicia-
tiva caba door di exigi advertencianan grandi riba
e label dilanti na cumindanan halto den salo. E
simbolonan aki ta informa consumidornan inme-
diatamente ora un producto ta peligroso pa nan
curason y riñon. Etiketa cla no solamente ta
proteha individuonan — e ta forsa companianan
pa reformula nan productonan. Ora e berdad bira
visibel, fabricantenan no por sconde mas tras di
numbernan chikito patras riba e paki.
Advertencianan di sodio no ta tocante duna miedo.
Nan ta tocante honestidad. Mayoria di consumidor
simplemente no sa cuanto salo nan ta comiendo
pasobra e industria di cuminda a haci’e casi impo-
sibel pa rastrea. Sin transparencia, hende ta hisa
nan presion mas halto tur dia sin sa, yegando mas
cerca di stroke of complicacionnan di curason
prevenibel.
Den un mundo hogando den malesa cronico, ta
tempo pa trata salo manera e menasa cu e ta —
no manera un specerij inofensivo. Advertencianan
obligatorio di sodio lo scapa bida, empodera
consumidornan, y expone e peliger silencioso
scondi den nos cumindanan diario. E pregunta
no ta mas si nos mester e advertencianan aki. E
pregunta ta dicon nan no ta rekeri tur caminda
caba.

