Page 23 - AM201102
P. 23
4 Esenanan riba kaya igual ku 100 aña pasá
Djasabra 31 òktober 2020
Historia ta ripití
KRALENDIJK -- His- sinembargo e enfermedat gun dia di atake di kentura.
toria ta ripití. Mesun esena- aki a disparsé mesun lihé Grip spañó tabata kuminsá
nan ku por a mira riba kaya ku el a bini. ku kentura haltu, tosamen-
algu mas ku 100 aña pasá tu, doló di múskulo i di gar-
por mira awendia atrobe. Re-aparishon ganta, siguí pa kansansio
Hendenan riba kaya ku Pero djis despues el a ekstremo i bai fl ou. E hen-
tapaboka riba kaya. E tem- bolbe presentá diripiente denan ku haña grip spañó
pu aya tabata pa motibu di na Camp Funston, Fort tabata pèrdè asina tantu
grip spañó, riba nos islanan Riley, den ehérsito. E kòki energia, ku nan no por a ni
konosí komo kabouter, awe di e kampamentu tabata e kome òf bebe. Halamentu
ta tapa nanishi ku boka pa promé persona ku a haña e di rosea tabata bira kada
motibu di Covid-19. grip aki dia 4 di mart 1918. bes mas difísil i dentro di
Anke nan ta usa e nòm- Transporte di tropa pa Oro- algun dia e enfermo tabata
ber grip spañó, e brote di pa, nèt den e último aña di muri.
grip aki, ku a bira un pan- Promé Guera Mundial, a Grip spañó tabatin e
demia mundial 100 aña pone ku e grip aki a plama karakterístika remarkabel
pasá, no a kuminsá na Spa- bai Oropa. E vírùs nobo pa afektá adultonan hóben. Guera Mundial. Ehérsito poblashon mundial a haña
ña. El a kuminsá ku hopi aki, di e suptipo H1N1, fi - Esaki kontrario na otro aleman tampoko no a ska- e brote di grip aki. Na to-
probabilidat na Merka. Na nalmente a kondusí na un epidemianan di grip di kus- pa. Den su seno tambe grip tal mei miar hende. Kalku-
yanüari 1918 a kuminsá na pandemia. A yam’é grip tumber, ku tabata afektá i spañó a reina. lashonnan kouteloso ta pa-
Haskell County, Kansas, spañó, pasobra ta korantnan mata mas tantu ansiano i Na momentu ku e guera pia di 20 pa 40 mion morto.
un epidemia di grip ku no na Spaña, un pais neutral mucha. aki a terminá i e tropanan Interesante ta ku e vírùs aki
tabata afektá solamente den Promé Guera Mundial, merikano a regresá kas, a bai mes lihé ku el a bini.
mucha i hende grandi, sino tabata e proménan ku a in- Hopi morto nan a haña un resepshon Na fin di 1919 el a pasa.
adultonan hóben tambe. Na formá di e enfermedat aki. Na luna di ougùstùs tremendo di parti pueblo Solamente Oustralia a logra
luna di febrüari algun mor- Na Spaña, na unda no ta- 1918 mitar di e sòldánan merikano. Debí na e pre- tene e enfermedat aki inisi-
to a kai. Un dòkter a manda bata reina sensura, korant- merikano na Oropa tabatin sensianan grandi aki di almente for di su frontera,
un deskripshon di e enfer- nan a bati alarma grandi na e enfermedat, di kua 43.000 masa e vírùs por a plama tumando medida hopi es-
medat aki pa outoridatnan momentu ku diferente per- no a sobrebibí. Esaki taba- fásil. trikto di karentena marí-
di salubridat merikano, ku sona a kuminsá muri di e ta kasi mitar di e kantidat timo.
a publiká esaki dia 5 di vírùs aki. Morto tabata hasi di merikano ku a muri na Sifra Pero na 1919 el a drenta
aprel. Na luna di febrüari su entrada despues di al- Oropa den e guera ei. Den Sifranan ta indiká ku tòg i a eksigí 40% di po-
batayanan di guera mes a grip spañó a kousa 675.000 blashon di e pais, di kua
muri 50.000 sòldá meri- morto na Merka, 200.000 15.000 persona a muri. Pero
Un dia manera awe; kano. morto na Fransia, na In- e grip na momentu ku el a
No a dura masha ku e glatera 400.000, na Hulan- yega Oustralia no tabata
enfermedat a yega tambe da mas ku 40.000. Na India asina fuerte mas. Sobrá di
serka ehérsito di otro pais- I Rusia a muri miónes di poblashon mundial a bira
31 di òktober 2020 nan embolbí den Promé hende. Ta parse ku 20% di inmuno pa e grip.
FFB ke kuminsá kampionato
-Universidat: A fund’é na 1575 pero ta na
1587 el a habri su portanan. Ta trata aki di libre-
ria di Universidat di Leiden . 25 novèmber 2020
- ‘Spanish Flu`: 1918 mundu a konosé pan-
demia di `Spanish Flu` tambe yamá `Spaanse
griep`. Den un solo siman 21,000 persona a KRALENDIJK--Inten- esaki si e servisio di salub- kontakto nesesario pa tende
muri na Merka so. shon ta pa kampionato fut- ridat di gobièrnu di Boneiru di un desishon pa esaki.
- Earl Lloyd: `The Biga Cat`, Earl Lloyd na 1950 bòl kuminsá lora dia 25 di ta di akuerdo ku esaki. Pa kolmo e kordinadó di
ta bira e promé afro-merikano ku ta hunga den novèmber den un forma di Ta e intenshon pa hunga kampionato di FFB ku ta
un parti do di NBA. Den su debut Lloyd a skor 6 kalentá, pero atrobe ta de- e buèlta aki komo unu pa atendé esaki ta ku kebrante
punto pe su ekipo `Washington Capitols`. pendé di e servisio di salu- kalentá mirando ku ekip- di salú na kas. FFB ta pen-
- Venus Williams: Ku apénas 14 aña e strea bridat di gobièrnu pa duna onan tin bastadia sin hunga diente di un dedishon di e
di tènis Venus Williams ta hasi su debut profe- OK pa por kuminsá. bala. Esei ta desishon ku komishon di salubridat pa
shonal . Esaki a tuma lugá na 1994. FFB djaweps último- FFB a yega na dje den re- kuesaki. E kos a dura de-
- Halloween: 2,000 aña promé ku Kristu, ta- tabatin un reunion den su unionayera tardi. Ta bus- masiado na nos pareser, pa
bata konosí ku paganonan tabata selebrá últi- seno unda ku desishon ta pa kando kontakto ku e kom- duna un kontesta riba esaki,
mo anochi di aña tur santu,kual despues a bira mantené e fecha tentativo di ishon di salubridat pa tende sea ta SI o ta NÒ. Nos ta ke-
konosí komo `Halloween` i despues a keda 25 novèmber 2020, pa kam- algu di nan sin porlogra. dapendiente pa tende kiko
adoptá komo fi esta di `trick or treat`. pionato di futbòl kuminsá, Lo sigui trata na haña e ta bira di esaki.