Page 4 - bon-dia-aruba-20200701
P. 4

A4   LOCAL
                      Diaranson 1 Juli 2020
            Venezolanonan indocumenta vulnerabel pa abuso

                          DIMAS no tin bista cla riba paradero di peticionario di asilo


                                                                                                   limpiesa, haci cuminda. “Mi  “Realidad ta cu si no bin un
                                                                                                   tabata  traha  siete  dia  pa  si-  areglo, hopi di nos ta scondi y
                                                                                                   man, tin biaha te 11or di ano-  toch ta busca manera pa haya
                                                                                                   chi. Un biaha te hasta te 4or  entrada.  Nos  mester  come.
                                                                                                   di  mainta  y  asina  mes  lanta  Ami  ta  purba  sobrevivi  ha-
                                                                                                   un  rato  despues  pa  prepara  ciendo  trabou  domestico,  a
                                                                                                   desayuno.”  E  experiencia  di  pesar di e abusonan cu hopi
                                                                                                   Maite na e famia aki tabata un  biaha ta pasa na man di otro.
                                                                                                   pesadiya, y e ta bira emocional  Pero no tur hende ta manera
                                                                                                   y yora ora di corda e maltrato  mi. Tin ta bay den direccion
                                                                                                   cu  el  a  ricibi.  “E  ta  manera  robes.” Y en todo caso, hopi
                                                                                                   ora bo ta mira den novela, y e  ta  sigui  vulnerabel  pa  hopi
                                                                                                   forma con ta trata e empleado  abuso den man di dunadonan
                                                                                                   di cas manera cu e no ta bal  di trabou cu sa cu nan no tin
                                                                                                   nada  como  hende.”  Y  final-  forma pa entrega keho.
                                                                                                   mente  ora  cu  Maite  no  por
                                                                                                   a wanta mas y a dicidi di bay,  Hecho  ta  cu  Maite  awor  ta
                                                                                                   e dunado di trabou ademas a  na  Aruba,  dos  luna  despues
                                                                                                   dicidi pa desconta camisanan  di a ricibi notificacion di DI-
                                                                                                   supuestamente daña for di su  MAS  cu  e  no  mester  acudi
                                                                                                   salario.                     mas,  pero  sin  claridad  kico
                                                                                                                                e  mester  haci.  Mas  ainda,  e
                                                                                                   Venezuela no ta opcion       mes no sa kico autoridadnan
                                                                                                   Pa Maite, bolbe Venezuela no  di  Aruba  tin  pensa  di  haci
                                                                                                   ta un opcion. No tin entrada,  cune. “Nan no ta interesa pa
                                                                                                   no  tin  ningun  perspectiva.  sa unda mi ta.”  Su speransa ta
                                                                                                   Pero keda Aruba sin e opor-  pa toch haya ayudo pa medio
                                                                                                   tunidad di traha, sin derecho  di UNHCR, y en todo caso,
            “Bo no ta bin na remarca  otro  trabou  domestico.  Y  pa  Pasobra  ya  Maite  no  por  a  algun tampoco ta e vision cu  no bolbe Venezuela.
            pa  asilo  y  bo  no  mester  compens’e, Maite tabata rici-  keda na su amiga cu a abusa  e hoben gradua den Business
            acudi  na  nos  mas.”  Esey  bi 600 florin pa luna. “Pero a  di su trabou. Keda sin busca  Administration  tabatin.  “Na  Bon Dia Aruba a tuma contacto
            locual  ‘Maite  Garcia’,  26,  cambio mi mester a paga 400  trabou  no  tabata  un  opcion.  mei, DIMAS a manda mi un  cu e oficina di UNHCR na Aru-
            a haya di tende di DIMAS.  florin pa luna pa por a keda  “Asina  hopi  Venezolano  a  e-mail cu ya mi no ta bay haya  ba, y nan ta preocupa cu e desa-
            Maite, cu no ta su nomber  na  su  cas,”  Maite  a  conta.  haya nan mes ta busca trabou  un cita pa papia cu nan riba  royo aki, y kier yuda. Pero mas
            di berdad (redaccion con-    Pues, de hecho, Maite tabata  den forma ilegal. Ki otro for-  mi peticion di asilo. Ma haya  no por a bisa. Ta pendiente infor-
            oce nomber) ta di e miles  brinda un servicio domestico  ma tin?” Maite a bisa.        e e-mail na mei, y e carta mes  macion  di  e  coordinado  regional
            di  Venezolano  cu  ta  na  pa apenas 200 florin pa luna.                              tabata  fecha  april.  Mas  nan  di  UNHCR  cu  ta  na  Corsou
            Aruba  den  forma  ilegal.                                Condominio                   no a bisa mi.” E hoben e ora  pa  atende  Bon  Dia  Aruba  riba
            Miles cu no ta ricibi sosten  Asilo                       Y ta e hecho cu e personanan  a tuma contacto cu e oficina  e caso di Maite y e otronan cu a
            financiero,  pero  supues-   Despues  a  bin  e  yamada  di  aki ta traha den e circulo ile-  local di United Nations High  pidi asilo.
            tamente no ta permiti pa  DIMAS  pa  brinda  Venezo-      gal ta haci nan vulnerabel pa  Commissioner for Refugees,
            traha.                       lanonan indocumenta opcion  abuso. Maite a logra haya tra-  UNHCR y te ainda ta ward-  Tambe a tuma contacto cu oficina
                                         pa  registra  pa  asilo.  Maite  bou pa dia via companianan di  ando forma con e oficina aki  di  DIMAS,  pero  despues  di  a
            ‘Maite’  ta  trahando  los.  A  tambe  a  bay.  “Mi  no  a  pidi  servicio cu ta haci apartamen-  por yud’e.        yama  henter  merdia,  no  tabatin
            pesar  cu  e  no  ta  permiti.  E  asilo ora mi a drenta. Ma kere  tonan/condominionan limpi.                       ni un operado pa contesta telefon.
            hoben gradua di universidad  cu e situacion di trabou lo ta-  “Tur  e  condominio  grandi,
            na Venezuela a bin Aruba cu  bata manera mi amiga a sigu-  manera  Oceania,  Oasis,  casi
            avion  na  comienso  di  2019,  ra mi. Pero ora cu nos a haya  tur ta opera manera hotel. Y
            despues cu su amiga na Aruba  oportunidad pa pidi asilo, ma  nan ta busca servicio di com-
            a bis’e pa bin. “El a convence  haci uzo di esey. Sinembargo,  panianan cu generalmente ta
            mi pa bin Aruba, cu aki lo mi  ami a bay cu e impresion cu  den man di un persona. Ta e
            haya  trabou  sin  problema,”  mi lo a haya un cita pa splica  persona aki e ora ta busca tra-
            Maite a conta. “Mi tata mes  mi  situacion.  Pero  e  dia  ey,  hadonan pa haci e cambernan
            ta na Merca y a manda busca  a cambia e protocol y locual  limpi.  Nos  tabata  haya  uni-
            mi ruman chikito for di Ven-  mester  a  haci  ta  pa  haci  cita  form pa bisti, pero no tabata
            ezuela. Pero ami tabata mayor  via  e  website  di  DIMAS.  Y  permiti pa uza nan riba caya.”
            di edad caba y mi no por a bay  berdad mi a haya e cita, pero  Maite tabata ricibi un averahe
            Merca.” Manera hopi otro, e  djis pa yena e formularionan  di  1000  florin  pa  luna,  y  no
            motibo cu Maite a laga Ven-  di  asilo  y  lo  a  yama  mi  pa  tabata kita nada di dje. Pero e
            ezuela ta pa motibonan eco-  bolbe  pa  un  combersacion.”  ta conta si di otro cu si tabata
            nomico. Y ta net e motibo ey  Maite a solicita pa e asilo dia  paga  AOV,  AZV,  SVB,  pero
            ta dificulta su situacion awor  20 di september 2019 y riba  cu  e  compania  mas  bien  no
            aki.                         october  25  a  haya  unica-  tabata entrega e sumanan aki
                                         mente  su  formulario  como  na e instancianan.
            Amiga                        prueba cu el a pidi asilo. “Mi
            Su  amiga  na  Aruba  ta  legal-  mester a acudi regularmente  Pandemia
            mente  riba  e  isla  y  ta  casa.  na DIMAS pa mustra cu mi  E ‘shutdown’ na maart 2020
            Pues, Maite a bisa cu e no ta-  ta  cumpli,  pero  sin  fecha  pa  a  pone  un  fin  na  e  trabou-
            batin motibo pa duda, ora cu  haya  e  combersacion.  Mi  a  nan  den  condominio.  No
            su  amiga  tabata  ward’e  pafo  haya  e  formulario  pa  mus-  tabatin  turista,  y  no  tabatin
            di aeropuerto. Pero e prome  tra cu berdad mi a pidi asilo.  trabou.  Pero  ‘suerte’  a  toca
            señal  di  complicacion  a  bin  Sinembargo,  DIMAS  a  en-  Maite cu a logra haya un tra-
            un  a  dos  dia  despues.  Paso-  fatisa  cu  mi,  cu  articulo  19,  bou  como  domestico  na  un
            bra  e  amiga  a  pidi  Maite  pa  inciso 6 di e Toelatingsbesluit  famia  na  Noord.  Door  di  e
            cuida su yiunan p’e, mientras  no ta aplica pa mi, cu mi no  ‘shelter  in  place’  e  mester  a
            cu e tabata bay traha. Pero e  por traha.”                biba  cu  e  famia  y  su  trabou
            cuido di yiu a bin hunto cu  Y aki ta unda e dolor ta sinta.  tabata  pa  mantene  cas,  haci
   1   2   3   4   5   6   7   8   9