Page 117 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

DÜNYADAN VE TÜRKİYE’DEN SEÇİLMİŞ COĞRAFİ İŞARETLİ ÇİLEKLER

Dr. Güven ŞAHİN
İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enst.

sahinguven0@gmail.com

1. Giriş

Hızla artan dünya nüfusu, küresel iklim değişikliği, kronik bir hale gelen temiz su

sorunu, içinde bulunduğumuz yıllarda hemen her alanda ciddi etkileri olan küresel salgın gibi
faktörler bir bütün olarak düşünüldüğünde sağlıklı beslenme, güvenilir gıdaya erişim gibi

konuların önemi daha da artmıştır. İktisadi açıdan ise tarım sektörü en güvenilir ve stratejik
sektör olarak öne çıkmıştır. Buna bağlı olarak tarladan sofraya kadar olan sürecin tıbbi,

sosyolojik, iktisadi, coğrafi, hukuki pek çok açıdan çok boyutlu bir şekilde ve de hassasiyetle
ele alınması gerekliliği kendini daha net bir biçimde göstermiştir. Artık bir tarım ürünü için

sadece Ziraat Mühendisliği ve Biyoloji alanında çalışmalar yeterli olmayıp konunun

gastronomiden pazarlamaya, hukuktan felsefeye Fen ve Sosyal bilimlerin her alanından
araştırmacılarca multidisipliner çalışmalarla ele alınması gerekmektedir. Coğrafi İşaret

konusunda ise uygulamasının bileşenleri bir ürünün multidisipliner bir perspektifle ele alınması
zorunluluğunu da beraberinde getirmektedir.

Günümüzde elde edilen bir ürünün pazarlanması, katma değerli bir ürün haline
getirilmesi, pazara sunuluş biçimi, ürün standardizasyonu ve bu standardizasyonun korunması

gibi hususlarda Coğrafi İşaret uygulaması koruyucu bir mekanizma görevi üstlenmektedir.
Öznemiz olan çilek konusunda ise çileğin tat, koku, renk, doku, irilik gibi duyusal özellikleri

ve ürün içeriğinin tespiti sonrası belli bir tanınırlık kazanan ve elde edildiği yöreyle özdeşleşmiş

olan çileğin karakteristiğiyle gelecek nesillere aktarımı ancak Coğrafi İşaret uygulaması ve
bunun sıkı bir şekilde yapılan denetimiyle mümkündür.

Türkiye’de, 2021’in sonu itibariyle Hereke Halısı, Bafra Pidesi, Devrek Bastonu, İzmit
Pişmaniyesi, İskilip Turşusu, Aydın İnciri, Osmaniye Yerfıstığı, Karamürsel Sepeti, Silifke

Çileği, Türk Rakısı gibi toplam 925 (624 Mahreç + 301 Menşe İşareti) ürünümüz Coğrafi İşaret
kapsamında koruma altına alınmıştır. Fakat gerek bu kapsama alınan ürünler gerekse bunların

alındıktan sonraki süreçte denetim biçimi noktasında çok ciddi hatalar ve zafiyetler söz
konusudur. Ne yazık ki çalışma konumuz olan çileklerden bir kısmı için de bu durum geçerlidir.

Türkiye’nin Coğrafi İşaret kapsamındaki veya potansiyel birer Coğrafi İşaret olabilecek

çileklerinin uluslararası arenada da adından söz ettirebilmesi, kalitesinin yüz yıllar boyunca