Page 118 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

devam ettirilebilmesi için bu çalışmada emsal uygulamalar ele alınarak birtakım

karşılaştırmalara gidilmiştir. Bu noktada üzerinde asıl durulması gereken nokta salt bir

belgeden ibaret bırakılan Coğrafi İşaret uygulamasının işlerlik kazandırıldığı taktirde
üreticisine ve yöreye sağlamış olduğu avantajların vurgulanmasıdır.

2. Coğrafi İşaret Kavram ve Kapsamı
Coğrafi İşaret uygulaması esasında pek çok kavramı bünyesinde barındıran bir çatı

kavramdır. Buna göre en geniş ifadeyle; “Coğrafi İşaret, sınırları mutlak suretle belirlenmiş
belli bir alandan (Ülke, şehir, ilçe, köy / köyler topluluğu, yöre, havza gibi) kaynaklanan / ortaya

konan ürünün, kalitesinin, ününün ya da tüm veya temel özelliklerinin bahis konusu sahadan
kaynaklandığını gösterip, elde edildiği mekânla birlikte koruma altına alan bir hukuki koruma

ve ticari üstünlük sağlama uygulamasıdır.” şeklinde tanımlanabilir (Şahin, 2019: 5). Bu
tanımlamada geçen sınırları belli alan, ün, karakteristik özellik ve kalite gibi kavramlar, Coğrafi

İşaret bileşenleri olarak ayrı ayrı ele alınması gereken ve bir coğrafi işaret alacak üründe
titizlikle tespit edilmesi gereken parametrelerdir. Coğrafi İşaret, çoğu zaman araştırmacıların

konuyu ele alış noktaları doğrultusunda değişik yönleri öne çıkartılacak şekilde de
tanımlanmıştır. Örneğin; Robert L. Stoll (1999) Coğrafi İşaret uygulamasını şu şekilde ifade

etmiştir;

“Coğrafi İşaretler, her şeyden önce ‘Kaynak Kimliklerdir’. Yani belli bir toprak

parçası veya bu toprak parçasında yer alan bir bölge veya alandan kaynaklanan

ürünleri tanımlamak için kullanılır. Coğrafi İşaretler aynı zamanda ‘Kalite
Göstergeleri’dir. Tüketicilerin belli bir bölgeden gelen ürünlerin kalite, ün veya

diğer özelliklerinin esas olarak coğrafi menşeinden kaynaklandığını
bilmelerine yardımcı olurlar. Coğrafi İşaretler bunlara ek olarak belli bir

bölgenin ‘Ticari Çıkarlarını’ temsil ederler. Yani Coğrafi İşaretler belli bir
coğrafi alanın ürünlerini desteklemek için vardır.” (Akt. Coşkun, 2001: 6).

Coğrafi İşaret kavramı ile ilgili ilk düzenleme olan Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet
Hakları Anlaşması (TRIPS)’nın 22/1. Maddesine göre ise Coğrafi İşaretler; “Üye bir ülkenin

toprağından veya bu toprak üzerinde yer alan bir bölge veya yöreden kaynaklanan, belirgin bir

niteliği, ünü (itibarı) veya diğer özellikleri itibarıyla esas olarak bu coğrafi menşeine atfedilen
ürünleri tanımlamak için kullanılan işaretlerdir.” şeklinde tanımlanmıştır. Türk Hukuk

Sistemi’nde ise 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34. Maddesine göre; “Coğrafi İşaret;
belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge

veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir.” şeklinde tanımı yapılmıştır. Coğrafi İşaretler