Page 149 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

düzenleyen çevresel faktörlerin en önemlisi fotoperiyot olmakla birlikte, çiçeklenmeye geçişte
fotoperiyot kadar sıcaklığın da önemli bir etkisi bulunmaktadır. Fotoperiyot ve sıcaklıktaki

değişimler çileklerde çiçek oluşumu, kol üretimi ve dinlenme gibi olaylara yön verir. Bu
derleme makalesinin amacı esas olarak fotoperiyot isteklerine göre çilekleri sınıflandırmak,

çilekte çiçeklenmenin kontrolünde fotoperiyodun etkisini ilgili literatürün ışığında incelemek

ve kısmen de olsa fotoperiyotla vegetatif büyüme arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır (Serçe
ve Özgen 2015).

Çileklerin kol üretiminde soğuklama, sıcaklık ve fotoperiyot gibi çevresel faktörler
etkili olmaktadır. KG çileklerinde kol üretimi KG ile engellenmekte, UG (>14-16 saat) ve

yüksek sıcaklıklarla (>17-20 saat) teşvik edilmektedir. KG çileklerinde kol oluşumunun daha

çok UG aydınlık periyoduna bir cevap olduğu, bu nedenle gerçek bir fotoperiyodik cevap
olmadığı vurgulanmaktadır. Benzer şekilde KG çileklerinde kol üretiminin fotoperiyottan

ziyade, fotosenteze bağlı olduğu, yüksek fotosentetik aktif radyasyon seviyelerinin fotosentezi
ve kol üretimini artırdığı ileri sürülmektedir (Serçe, 2011).

UG çilekleri muhtemelen sürekli çiçeklenme nedeniyle haziran çileklerine göre daha az

sayıda kol oluşturmaktadır. UG çileklerinde de genel olarak yüksek sıcaklıklar ve UG, kol
oluşumunu artırmakla birlikte, bu konuda bazı tutarsız sonuçlar da literatürde göze

çarpmaktadır. GN çileklerinin, çiçeklenme bakımından fotoperiyoda duyarsız olmalarına karşın
kol üretimi bakımından duyarlı olduğu, 21ºC’lik sabit sıcaklıkta uzun fotoperiyotların kol

üretimini artırdığı, dolayısıyla fotoperiyot ve sıcaklık interaksiyonunun GN çileklerde de kol
verimini etkileyebileceği ileri sürülmektedir (Baruzzi ve ark., 2015).

Fide tipleri ve dikim zamanları

Dünya çilek yetiştiriciliğinde kullanılan fide tipleri frigo, taze, yeşil ve plug fidelerdir (Şekil 2).

Bu fide tiplerinin yetiştiricilik koşullarına göre çeşitli avantajları bulunmaktadır ve kullanımları

yetiştiricilik koşullarına göre değişmektedir. Ülkemiz çilek yetiştiriciliğinde en yaygın
kullanılan fide tipi frigo fidedir. Frigo fideler, bahar aylarında dikilen frigo fidelerden yaz

boyunca oluşan yavru bitkilerin, bitkiler tam dinlenmeye girdikten sonra kış ortasında
sökülerek dikim zamanları olan temmuz-ağustos aylarına kadar soğukta muhafaza edilmesiyle

kullanılırlar. Taze fideler ise yine bahar aylarında dikilen ana bitkilerin soğuklama
gereksinimini karşılamalarından sonra (eylül-ekim aylarında) sökülerek mümkün olan en kısa

sürede meyve yetiştiricilik alanlarına taşınarak dikilmesiyle kullanılırlar. Taze fideler

soğuklama ihtiyaçlarını karşılaması için için, mutlaka erken sonbaharda ve deniz seviyesi
yüksek alanlarda üretilmelidir. Taze fidelerin yaprakları sökümden önce kesilir. Florida