Page 150 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

(A.B.D.), Mısır ve İsrail gibi bazı yetiştiricilik bölgelerinde dikim sonrası gelişimini
desteklemek için bazı fidelerdeki yapraklar kesilmeden de kullanılabilmektedir. Bu tip fidelere

yeşil fide denilmektedir. Bu üç tip fide tipi de çıplak köklü (topraksız) olarak dikilmektedir.
Yeşil fidelerin kullanımı için genellikle yaprak sapları kısa ve yaprak sapları kolay kırılmayan

çeşitler tercih edilmektedir (Özdemir ve ark., 2012).

Plug fideler (tüplü taze bitki, viyöl, "tray" veya "containerized") üretim şekilleri, fide
fizyolojisi ve fidelerin çıplak köklü dikilmemeleri gibi birçok bakımdan öteki çilek fide

tiplerinden ayrılırlar. Bu tip fideler torf vb. gibi karışımlar içeren viyöllerde, çilek ana
bitkilerinden yaz ayları boyunca oluşan kolların köklendirilmesiyle üretilen fide tipleridir. Plug

fide üretimi kuzey cepheli ve yüksek rakımlı alanlarda, direk gün ışığında kaçınılarak gölgeme

altında üretilmektedir. Özellikle erkenci yetiştiricilik alanları için ideal olan bu fidelerin
üretimleri, son yıllarda hızla artmaktadır. Son yıla baktığımızda, 2011 yılında İspanya’da 50

milyondan fazla plug fide üretilmiş ve genellikle erkenci çilek yetiştiriciliği yapılan Kuzey
Afrika ülkelerine dışsatım yapılmıştır (Serçe ve Gündüz, 2011).

Çileklerde dikimler yetiştiricilik alanı, kullanılan çeşit, fide tipi ve yetiştiricilik

tekniklerine göre çeşitlilik göstermektedir. Bu sayede yaz, sonbahar, kış ve ilkbahar dikimleri
yapılabilmektedir. Genellikle frigo fideler yaz aylarında, taze, yeşil ve plug fideler ise fidelerin

soğuklama gereksinimlerini fideliklerde karşılamalarının zorunlu olması yüzünden eylül
ayından sonra, sonbaharda ve hatta kışın dikilmektedir. Kışları soğuk geçen bölgelerde ise frigo

fideler bahar aylarında dikilebilmektedir (Serçe ve ark., 2012).

Türkiye Fidecilik Sektörü

Ülkemiz çilek fidecilik sektörünün geçmişi üretimin gelişime başladığı dönemlere kadar
gitmektedir. Ülkemizde halen Dünya’nın ülkemiz çilek yetiştiriciliğine uygun çeşitlerinin fide

üretimini yapan değerli firmalar bulunmaktadır. Bu firmalar kaliteli fide üretimi yanında
değişik çeşitlerin ülkemiz koşullarına adaptasyonu değişik fide tipleri, dikim zamanları ve

değişik yerlerde fide üretimi gibi konularda AR-GE çalışmaları da yürütmektedir.

Ülkemizde halen çilek üretiminde en fazla frigo fideler kullanıldığından çilek üretim
alanlarımız Avrupa’da olduğu gibi yüksek rakımlı alanlarla sınırlandırılmamıştır. Süzek ve

hafif toprak yapısı, meyve üretim alanlarına izolasyonu gibi etkenler yüzünden Kapadokya
Bölgesi halen fide üretimi için en önemli bölgedir. Bununla birlikte, kullanımı özellikle

Avrupa’da yaygınlaşan taze fideler için sonbaharda soğuklama gereksinimini erken karşılayan

alanlar zorunlu olduğundan bu fidelerin üretimi için yüksek bölgeler denenmektedir.
Çilek fide üretimi konusunda önümüzdeki dönemde plug fide üretimi konusunda

gelişmeler beklenmektedir. Ülkemizde seralarda topraksız kültürde çilek yetiştiriciliği bir ivme
kazanmıştır. Bu üretim sistemine en uygun fide tipi olan plug fidelerin de üretiminde bir artış