Page 19 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

bilinmektedir. Fragaria x ananassa (2n=8x=56), Amerika’da doğal olarak bulunan oktaploid
Fragaria virginiana Mill. ve Fragaria chiloensis (L) Mill., gibi türler arası melez olarak

meydana gelmiştir (Hancock ve ark, 2008).
Avrupa’da 1900’lü yıllara kadar çok dar bir genetik çeşitlilik içerisinde kalan

Fragaria x ananassa ıslahında, daha sonraki yıllarda gerek Avrupa’da gerekse Amerika

Birleşik Devletleri’nde çok önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Fragaria x ananassa’nın, 19.
yüzyılın ortalarına doğru Avrupa’dan Kuzey Amerika’ya götürülmesiyle ıslah çalışmaları

resmi ve özel kuruluşlarda çok önemli hız kazanmıştır. Yaklaşık 1930 yılına kadar ıslah, hem

Avrupa genotipleri yabani türlerle hibritlenerek, hem de türler arası melezlemelerle ve özel
kişilerce yapılmıştır. 1836’da, Charles Hovey adlı araştırıcı, Kuzey Amerika’da

Massachuset’de, Avrupa çeşitleri ile doğal F. virginiana seleksiyonları arasında ilk kontrollü
melezlemelerle çilek çeşidi elde etmiş olup, buna “Hovey” ismini vermiştir. Albert Etter adlı

araştırıcı, 20. yüzyılın başlarında, Kaliforniya’da, doğal olarak yetişen F. chiloensis klonlarını
kullanarak çok aktif bir ıslah programı uygulamış ve onun çeşitleri (özellikle Ettersburg 80)

pek çok modern çilek çeşidinin eldesinde kullanılmıştır (Chandler ve ark, 2012).

20. yüzyılın ortalarında tescil ettirilen çilek çeşitlerinin büyük bir kısmı resmi
kurumlardaki ıslah programlarından elde edilmiştir. Darrow, 1920’lerde Beltsville-USDA’de

kariyerine başladığında hem çilek gen kaynaklarını USDA’de toplamış hem de pek çok çilek
çeşidi ıslah etmiştir. 1950’lerden sonra Bringhurst ve Voth, Davis’de pek çok çilek çeşidi ıslah

etmişler ve bu çeşitlerden Chandler ve Camarosa bütün Dünya’ya hızlı bir şekilde yayılmıştır.
Son yıllarda büyük meyve şirketlerinden Driscoll, avantajlı olması nedeniyle

çileklerde çeşit geliştirme konusuna daha fazla yatırım yapmış, önce Kaliforniya’da, daha

sonra da Florida ve İngiltere’de faaliyetlerini sürdürmüştür. Firma bu şekilde Avrupa
kıtasındaki diğer ülkelerde de yayılım göstermiştir.

Günümüzde Dünya Üzerindeki Çilek Islahı

Dünyada yaklaşık 40 ülkede çilek çeşit ıslah programları yürütülmektedir. 1980

yılından beri 463 yeni çilek çeşidi tescil ettirilmiştir. Bu çeşitlerin büyük bir çoğunluğu
ABD’de bulunmuş olup, %17’si gün-nötr özellik göstermektedir. ABD’de çilek ıslahı

Kaliforniya, Florida ve Kuzey Amerika kısmında olmak üzere halen üç yerde yürütülmektedir.
Kaliforniya Üniversitesi’nce Aliso, Douglas, Chandler, Camarosa, Ventana gibi önemli

çeşitler ıslah edilmiştir (Hancock, 2006). Florida Üniversitesi’nde ise, düşük soğuklamalı ve
erkenci Sweet Charlie, Festival, Fortuna gibi çeşitler geliştirilmiştir (Santos ve ark, 2007).