Page 33 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

ve kısa gün çeşitlerini kullanarak yüksek rakımlı alanlarda yaz ve sonbaharda çilek üretimi

için çalışmalar yapılmaktadır (17, 30, 29, 28). Nötr gün çilekleri kış üretimi için taze ve

tüplü fidelerle sonbaharda; yaz-sonbahar üretimi için frigo bitkilerle erken ilkbaharda
dikilebilir. Bitkiler 4-5 ˚C' de büyümeye başlar, maksimum verim elde etmek için ilkbaharda

dikimlerin erken yapılması önerilir. Erken büyüme, yaz sıcaklıkları çiçek oluşumunu

sınırlamadan önce, nötr gün çileklerinin yüksek verim kapasitesine ulaşmalarını sağlar (27).
Nötr gün çileklerinde meyve verimi ile yaprak alanı, gövde sayısı gibi vegetatif büyüme

kriterleri arasında pozitif ilişkiler gözlenmiştir (2). Gün nötr çeşitler ılıman sıcaklıklarda

sürekli çiçek oluşturup meyve verirler. Dikimden sonraki ilk iki ay içinde meyve vermeye
başlar ve sonbaharın sonuna kadar meyve verimi evam eder. Erken dikilen bitkiler daha uzun

büyüme periyoduna sahip olur, bu da daha fazla bitki kuru ağırlığı ve yüksek verimlilikle
sonuçlanır. ABD’de (Kuzey Karolayna) ilkbaharda frigo bitkilerle 15 Nisan’da yapılan

dikimlerin geç dikimlere göre daha yüksek verimle sonuçlandığı bildirilmiştir (1). Everest
çeşidinde frigo fide kullanarak ilkbahar dikimiyle 430 g/bitki verim elde edilirken; önceki

sonbaharda tüplü fide ile yapılan dikimlerle 700-968 g/bitki verim elde edilmiş, bu verim

artışı sonbahar dikiminin daha uzun bir büyüme sezonu temin etmesine bağlanmıştır (1).
Demirsoy vd. (4) nötr gün çeşitleri ile frigo fide kullanarak ilkbaharda geç yapılan dikimlerin

(7-8 Haziran) yaz-sonbahar üretiminde düşük verime yol açtığını ileri sürmüştür. Sezon dışı
üretimde kademeli dikim yapılarak hasat zamanı planlanabilir, böylece daha yüksek karlılık

elde edilebilir (20, 18).

Dikim Materyali

Çilek yetiştiriciliğinde farklı üretim sistemleri ve farklı fide tipleri kullanılabilir. Yaz-
sonbahar meyve üretiminde frigo ve tüplü fideler kullanılabilir. Yüksek verim elde etmek

için bu üretim sisteminde Avrupa’da hem topraklı hem de topraksız sistemlerde, Avrupa

kalite standartlarına göre A+ (13-17 mm), A++ (> 17 mm) frigo bitkiler (Şekil 1) ile Waiting
Bed (WB) (18-22 mm) bitkileri kullanılmaktadır. Gövde çapı büyük olan frigo bitkiler ile

dikimden yaklaşık 2 ay sonra yüksek verim elde etmek mümkündür. WB bitkileri yaklaşık
3-4 gövde ve 4-6 çiçek salkımına sahip soğukta depolanmış fidelerdir. Bu bitkilerin

kullanımıyla dikimden 5-8 hafta sonra çeşide, dikim zamanı ve iklime bağlı olarak meyve
üretimi başlayabilir. Bu bitkiler özellikle pazarda meyvenin az, fiyatların yüksek olduğu

periyotlar için programlanan üretimlerde kullanılmaktadır (11).