Page 36 - จุลสารฉบับพิเศษ เล่าขานตำนานศาลายา ประจำปี 2563
P. 36
๒๘ | “กับข้าวกับปลา กับยา”
ตลาดป่ายา จึงมีความหมายถึงย่านขายยาประเภทต่างๆ ที่ราษฎรสามารถซื้อหา
ได้ง่าย เช่น สมุนไพรต่าง ๆ หรือเครื่องเทศ ส่วนยาส าหรับใช้ในราชส านัก
มีพื้นที่ขายหรือผลิตที่เป็นสัดส่วน ตั้งอยู่ในพระราชวังหลวงนั้นเอง มีข้อความว่า
“นอกประตูไพชยนต์นี้มีโรงพระโอสถ” และมี “โรงพระโอสถตั้งอยู่หน้ำสวน
๒
องุ่น” หมายถึงโรงพระโอสถของหลวงมีอยู่ ๒ คือแห่งหนึ่งใกล้กับประตู
ไพชยนต์ และอีกแห่งหนึ่งใกล้กับพระต าหนักสวนองุ่น ทั้ง ๒ แห่งตั้งอยู่ในเขต
พระราชวังหลวง
การแพทย์ไทยในสมัยอยุธยาตามทัศนะของชาวตะวันตก
ลาลูแบร์ (La Loubère) ผู้แทนพิเศษของพระเจ้ากรุงฝรั่งเศส บันทึก
เรื่องชาวสยามกับการแพทย์ไว้ว่า มาตรฐานการแพทย์ของชาวสยามไม่สมควรที่
จะนับเนื่องได้ว่าเป็นวิทยาศาสตร์ตามมาตรฐานยุโรป เพราะไม่มีความรู้เรื่อง
ศัลยกรรมโดยเฉพาะในเรื่องกายวิภาคศาสตร์แล้วไม่รู้เรื่องเสียเลย และไม่สนใจ
อยากที่จะรู้เสียด้วยซ ้า ในการปรุงยานั้นไม่มีหลักปรุงยาตามแบบยุโรปเพียงปรุงยา
ตามต ารับ โดยถือเอาต ารับตามที่ปู่ย่าตายายสั่งสอนกันต่อมาเท่านั้น แพทย์ไทย
จะไม่ปรับปรุงแก้ไขต ารานั้นแต่ประการใด ลาลูแบร์กล่าวต่ออีกว่าสิ่งที่
การแพทย์แผนไทยเน้นเป็นพิเศษคือ อาการเฉพาะโรคแต่ละโรค
อย่างไรก็ตามแม้ว่าลาลูแบร์สรุปถึงการรักษาโรคแบบการแพทย์แผน
๓
ไทยว่า “บ ำบัดให้หำยไปได้มิใช่น้อย” แต่ที่ชาวสยามหายเจ็บป่วย ก็เพราะ
“ชำวสยำมไม่ค่อยดื่มเครื่องดองมำกนัก จึงเป็นเครื่องช่วยให้พ้นภัยจำกโรคที่
๒ ค ำให้กำรขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม : เอกสำรจำกหอหลวง, อ้างแล้ว หน้า ๑๘.
๓ ลาลูแบร์, รำชอำณำจักรสยำม, แปลโดย สันต์ ท.โกมลบุตร. กรุงเทพฯ: ก้าวหน้า, ๒๕๑๐
หน้า ๒๗๘.
