Page 102 - thphanvantriq1_1105581_1ho-chi-minh-bien-nien-tie
P. 102
102
Tháng 1, ngày 15
Hai bài viết của Nguyễn Ái Quốc: Những người bản xứ được ưa chuộng và Thư
3)
ngỏ gửi ông Lêông Ácsimbô (Léon Archimbaud) , đăng trên báo Le Paria, số 10.
Trong bài Những người bản xứ được ưa chuộng, tác giả giễu cợt:
Những người dân bản xứ nếu còn sống sót sau Đại chiến thế giới thứ nhất, đều “có
thể tự hào rằng vì công lý và nền dân chủ của chủng tộc cao đẳng, họ không những
đã hiến đời mình, xương máu mình, mà còn hiến cả niềm tin của mình nữa”, thì
bây giờ đây họ lại đang “hoặc là được thích ứng hoặc là được thích thú” cho những
thị hiếu của các “cô nàng da trắng” hay “các bà đầm xinh đẹp” và “các cửa hàng
thời trang lớn ở Pari… sẽ tung ra những kiểu vải thuộc địa và kiểu quần áo thuộc
địa”, với đủ thứ tên như Thị Ba, v.v..
Bài báo nhại theo câu mở đầu bài Quốc ca Pháp: (“Hỡi những người con của Tổ
quốc! Ngày vinh quang đã tới rồi!”) để kết thúc bài viết bằng lời kêu gọi mỉa mai:
“Hỡi những người con của thuộc địa! Ngày vinh quang đã tới rồi”.
Trong Thư ngỏ gửi ông Lêông Ácsimbô, tác giả đã vạch trần và lên án những hành
vi bất công, những chuyện xấu xa bỉ ổi, những việc làm khinh rẻ coi thường dân
thuộc địa của bọn thực dân Pháp; và chất vấn Lêông Ácsimbô về những điều đã
biện bạch cho những tội ác ấy khi ông ta đọc diễn văn tại Hạ nghị viện và khi viết
4)
bài đăng trên báo Le Rappel .
- Báo Le Paria, ngày 15-1-1923.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, t. 1, tr.
133 - 138.
Tháng 1, ngày 18
Nguyễn Ái Quốc dự kỳ họp hằng tháng của tổ chức Hội liên hiệp thuộc địa. Dự họp
có Phan Văn Trường, Nguyễn Thế Truyền, Nguyễn Văn Ái, Trần Tiến Nam, Toàn
Hải (con trai của Nguyễn Văn Vĩnh). Ngoài ra còn có 10 người da đen, 2 người da
trắng và 2 phụ nữ.
- Báo cáo của mật thám Đờ Vilie (De Villier).
- Lê Thị Kinh: Phan Châu Trinh qua những tư liệu mới, Nxb. Đà Nẵng,
2003, t. II, tr.312.
Tháng 1, ngày 19
Bài viết của Nguyễn Ái Quốc nhan đề Sự liêm khiết thực dân, đăng trên báo La Vie
Ouvriève.
5)
Tác giả trích dẫn những tin tức đăng trên tờ Journal Officiel chung quanh vụ
ngành bưu điện Pháp đã gian lận, biển thủ những ngân phiếu của nhiều lính châu
Phi gửi cho gia đình trong thời kỳ chiến tranh, để minh chứng cho sự “liêm khiết”
thực dân.
