Page 146 - Neşide Dergisi 5.Sayı E-Book

Ülkemizde okuma alışkanlığının yeterince rının gelişmesiyle bilginin erişiminin kolaylaştığı
gelişmediği bir gerçektir. Başta okullar olmak ve dijital yayınların arttığı görülse de kitap okuma
üzere birçok kurum ve kuruluş toplumun oku- alışkanlığının yerinin ve zevkinin farklı olduğu
ma alışkanlığı kazanması için her yıl birçok proje gerçeği benimsetilmelidir.
hayata geçirmektedir. Burada tabii en büyük gö-
Türkçe Öğretim Programında okuma ve oku-
rev okullara ve öğretmenlere düşmektedir. Belli
ma alışkanlığı ile ilgili aşağıdaki bilgilere yer ve-
bir yaşta kazanılamayan okuma alışkanlığının
rilmiştir.
ilerleyen yaşlarda kazanılması oldukça zordur.
Yapılan araştırmalar okuma alışkanlığının ilköğ- “Eğitim sistemimizin temel amacı değer-
retim çağında kazanıldığını göstermektedir. Bu lerimiz ve yetkinliklerle bütünleşmiş bilgi,
dönemden sonra bu alışkanlık kazanılamaz de- beceri ve davranışlara sahip bireyler yetiştir-
mek doğru değil elbette. Fakat bu dönem bu iş mektir… Değerlerimiz toplumumuzun millî ve
için daha uygundur. İlerleyen yaşlarda ve okul manevi kaynaklarından damıtılarak dünden
çağı dışında da okuma alışkanlığı kazanan kişiler bugüne ulaşmış ve yarınlarımıza aktaracağı-
vardır elbette. mız öz mirasımızdır. Yetkinlikler ise bu mirasın
hayata ve insanlık ailesine katılmasını ve katkı
Okuma ilgisinin kazandırılabileceği en uygun
vermesini sağlayan eylemsel bütünlüklerimiz-
dönem olan ilköğretimde öğrencilerin edindikle-
dir.
ri okuma becerisini alışkanlık hâline getirebilme-
leri için ilgi, istek ve ihtiyaçlarına göre yönlendiril- Eğitim sürecinde öğrencilerin dil, kişilik,
meleri gerekmektedir. 2 zihinsel ve toplumsal yönlerden gelişmesi
amaçlanır. Bunun için en temel kazanım oku-
Burada dikkatimizi çeken ilgi, ihtiyaç ve istek
madır. Kişinin kendini geliştirmesi için doğru
kavramlarıdır. Öncelikle kişi okumayı bir ihtiyaç
olarak algılamalıdır. Böyle bir ihtiyaç hissetmeli- bilgilere ve örneklere ihtiyacı vardır. Bunların
dir. Burada çevre faktörü ve rol model kişiler dev- kaynağı da kitaplardır. Kültür aktarımı dil ile
reye girmektedir. Ailede düzenli okuma zamanla- olur. Bu bakımdan yazılı eserlerin önemi bü-
rının olması çok önemlidir. Bir zorlama olmaksızın yüktür. Bireyin yaşadığı toplumun, kültürünü,
kişinin isteyerek ve ihtiyaç duyarak okuma yap- yaşantısını, ideallerini tanıması ve ona göre
masıyla ve bu davranışın aralıklarla devam etme- davranması beklenir. Bunun için okuma en te-
siyle okuma alışkanlığı kazanılır. mel ihtiyaçtır denebilir.
İnsanlar sevdikleri işi yapmak isterler ve o işi “Türkçe Dersi Öğretim Programı, öğrenci-
yapmaktan zevk alırlar. Kişinin okumayı sevmesi lerin hayat boyu kullanabilecekleri dinleme/
ve okuduklarından keyif alması beraberinde oku- izleme, konuşma, okuma ve yazma ile ilgili dil
ma alışkanlığını getirir. Toplumsal bir varlık olan becerilerini ve zihinsel becerileri kazanmaları,
insan birçok işi görerek taklit ederek çevresinden bu becerileri kullanarak kendilerini bireysel
etkilenerek yapar. Sadece insana has bir özellik ve sosyal yönden geliştirmeleri, etkili ileti-
olan okumanın da alışkanlık haline dönüşmesin- şim kurmaları, Türkçe sevgisiyle, istek duya-
de çevrenin etkisi büyüktür. rak okuma ve yazma alışkanlığı edinmelerini
sağlayacak şekilde bilgi, beceri ve değerleri
Okuma alışkanlığı ile okul arasında sıkı bir bağ
içeren bir bütünlük içinde yapılandırılmıştır.”
vardır. Burada öğretmen davranışları çok etkilidir.
(Meb ,Türkçe Öğretim Programı 1-8. Sınıflar,
Derse gelirken sürekli yanında okuduğu bir kita-
2019)
bı getiren ve zaman zaman bu kitaptan bölümler
okuyan bir öğretmen okuma alışkanlığının kaza- Okuma alışkanlığı gelişen toplumların daha
nılmasında son derece belirleyicidir. bilinçli ve daha gelişmiş toplumlar olduğu bir
gerçektir. Eleştirel düşünme, fikir üretme ve de-
Öncelikle okuma alışkanlığının ömür boyu
mokratik katılım da buna bağlı olarak gelişmiştir
sürmesi gereken bir eylem olması gerektiği vur-
bu ülkelerde.
gulanmalıdır. İnsanın sürekli yeni şeyler öğrene-
rek hayatını daha anlamlı hale getirdiği belirtil- Yapılan araştırmalar okuma alışkanlığının ka-
melidir. Her ne kadar internet ve bilişim araçla- zanılmasında çocuk Kütüphanelerinin rolünün
1 Sünbül, A. M., Yılmaz, E., Demirer, V., Ceran, D. Işık, A., Cintaş, D., Calışkan, M. ve Alan, S. (2010). İlkoğretim öğrencileri kitap okuma alışkanlık-
ları: Konya ili araştırma raporu. (5-6-7-8. Sınıflar).

144