Page 25 - Cuốn 70 năm (c)

đã chặn đánh một toán lính đi tuần tiễu, bắt sống toàn bộ
một tiểu đội, diệt một tên tay sai, thu toàn bộ vũ khí.
Năm 1895, ở Giang Triều (Đại Cường), cuộc nổi dậy của
nông dân do Tuần Vường khởi xướng và chỉ huy, được nhân
dân trong tổng Đại Bối cổ vũ và ủng hộ.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược,
các cuộc đấu tranh ở Ứng Hòa tuy quy mô không lớn, thời
gian tồn tại không dài nhưng đã biểu thị tinh thần chiến đấu

bất khuất của nhân dân, gây nhiều khó khăn cho cuộc bình
định của thực dân Pháp. Chính quyền thực dân ở Hà Đông
khi ấy phải thừa nhận: Những cuộc kháng chiến trên là
“nghiêm trọng”, “những sự kiện chính trị đáng phải quan
tâm”. Những cuộc nổi dậy đó mang đậm tinh thần “giặc đến
nhà trẻ già đều đánh”, tô đậm thêm nét đẹp truyền thống
quê hương.
Phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp cuối thế kỷ
XIX vừa dứt, nhân dân Ứng Hòa lại nhanh chóng hoà nhịp

với phong trào yêu nước có khuynh hướng canh tân vào
những năm đầu của thế kỷ XX do các nhà nho yêu nước tiến
bộ khởi xướng. Đó là phong trào Đông du, Đông Kinh nghĩa
thục, phong trào Duy tân và Việt Nam Quang Phục hội. Các
phong trào yêu nước trên đã ảnh hưởng sâu sắc và mạnh mẽ
tới các nhà nho tiến bộ và các tầng lớp nhân dân Ứng Hòa.
Tư tưởng canh tân dân chủ ảnh hưởng khá đậm trong tầng
lớp nho sĩ ở Liên Bạt, Vân Đình, Tử Dương.
Tiêu biểu nhất cho luồng tư tưởng yêu nước mới này là
chí sĩ Nguyễn Thượng Hiền, người làng Liên Bạt, tổng Xà
Cầu. Sinh ra trong một gia đình khoa bảng, Nguyễn Thượng

Hiền sớm từ bỏ quan điểm nho giáo lỗi thời, cổ vũ việc duy
tân, từ bỏ lập trường quân chủ, theo khuynh hướng dân chủ.
Lòng yêu nước nhiệt thành là động lực của sự chuyển biến tư
25