Page 38 - Skolski casopis - ju os sutjeska
P. 38

Nauka i matematika           -           Science and mathematics

             Školski naučnoistraživački časopis - School science and reserach journal                     Broj 1 – Volume 1                     jun 2020.

                                        Ugljeni hidrati (glukoza i fruktoza)

                                                    Janković Ivan IX1
                                               JU OŠ „Sutjeska“ Podgorica


                                                     Ugljeni hidrati

                   Ugljeni  hidrati su  najrasprostranjenija  jedinjenja  uprirodi.  Pored  naziva  ugljeni  hidrati  u
            upotrebi su i termini saharidi ili šećeri. Podijeljeni su u dvije velike grupe: prosti ugljeni hidrati

            (šećeri)  i  složeni  (skrob).  Prosti  ugljeni  hidrati  uključuju,  između  ostalih,  poznate  voćne  šećere

            (fruktozu i glukozu), mliječni šećer (laktozu) i bijeli šećer (saharozu). Prema stepenu složenosti dele
            se na: monosaharide, disaharide, oligosaharide i polisaharide.

                   Ugljeni hidrati imaju raznovrsne i značajne uloge:

                   služe kao neposredni izvor energije za sva živa bića;
                   služe kao deponovani izvor hemijske energije;

                   služe kao strukturne jedinice ćelije, ćelijskog zida;
                   ulaze  u  sastav  složenih,  za  život  važnih  biomakromolekula,  na  primjer:  glikoproteina,

                   glikolipida ili nukleinskih kiselina.
                   Najviše  se  ugljenih  hidrata  nalazi  u  biljkama.  Zelene  biljke  sintetizuju  ova  jedinjenja

            procesom fotosinteze, polazeći od prostih neorganskih jedinjenja, ugljen-dioksida i vode, uz učešće

            sunčeve energije. Na taj način u biljkama, iz prostih, energijom siromašnih jedinjenja nastaju složeni,
            energijom bogati molekuli ugljenih hidrata. Šećer i skrob su glavni ugljeni hidrati u ljudskoj ishrani,

            dok su glavni sastojci čovekovih tkiva glukoza i glikogen, polisaharid složene structure. Glikogen je,
            takođe, i rezervni polisaharid zivotinjskog organizma.

                                        6CO2 + 6H2O -----------------→ C6H12O6 + 6O2
                   Ugljeni hidrati predstavlaju osnovni izvor energije za sve funkcije organizma.

            Glukoza

                   Glukoza  je glavni  šećer u  krvi  koji  služi  kao najvažniji  izvor  energije.Normalna  količina
            glukoze je od 3,9 do 6,1 mmol/l (mili mola po litru).

                   Glukoza se još naziva dekstroza ili grožđani šećer što ne znači da postoji samo u grožđu, već
            je prvi put otkrivena u grožđu pa je tako dobila ime. Glukoza ili grožđani šećer nalazi se i u drugom

            voću, povrću i medu.













                                                           38
   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43