Page 211 - Publicationa15

รูปแบบวุฒิสภาที่เหมาะสมส�าหรับประเทศไทยกับความสอดคล้องตามหลักประชาธิปไตย 203

รูปแบบวุฒิสภาที่เหมาะสมส�าหรับประเทศไทย

กับความสอดคล้องตามหลักประชาธิปไตย

วราภรณ์ มีเปรมปรีด์*

1. บทน�า

ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองโดย “คณะราษฎร” เมื่อวันที่
24 มิถุนายน 2475 การปกครองของประเทศไทยก็เปลี่ยนจากระบอบ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมี

พระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษรที่เป็นกฎเกณฑ์
ในการปกครองประเทศเป็นครั้งแรก โดยพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครอง
แผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรกของ
ประเทศไทยที่มุ่งให้มีการปกครองเป็นแบบประชาธิปไตย โดยมีการประกาศว่า
อ�านาจสูงสุดเป็นของราษฎร และเป็นการปกครองแบบรัฐบาลภายใต้รัฐสภา

1
หรือแบบสมัชชา (Government of the Assembly) มีสภาเดียว คือ สภา
2
ผู้แทนราษฎร ต่อมาในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475
ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญถาวรฉบับแรกของประเทศไทย ได้บัญญัติหลักการที่ส�าคัญ

คือ อ�านาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวสยาม พระมหากษัตริย์ทรงใช้อ�านาจ
ตามที่รัฐธรรมนูญก�าหนดผ่านทางสภาผู้แทนราษฎร คณะรัฐมนตรี และศาล

* ที่ปรึกษาด้านระบบงานนิติบัญญัติ ส�านักงานเลขาธิการวุฒิสภา, ผู้เข้าอบรมหลักสูตร “หลักนิติธรรม
เพื่อประชาธิปไตย” รุ่นที่ 1 ของส�านักงานศาลรัฐธรรมนูญ
1 นักวิชาการบางท่าน เห็นว่า ระบบการเมืองตามพระราชบัญญัติฉบับนี้ มิใช่ระบบรัฐสภาแบบตะวันตก
แต่น่าจะเป็นความพยายามในการน�าบางส่วนของระบบสมัชชาที่ประเทศฝรั่งเศสเคยใช้ในระยะแรกมา
ผสมผสานกับระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข รายละเอียดโปรดดู ชาญชัย
แสวงศักดิ์, กฎหมายรัฐธรรมนูญ. แนวคิดและประสบการณ์ของต่างประเทศ, (กรุงเทพมหานคร:
ส�านักพิมพ์วิญญูชน, 2552), น. 310.
2 สมยศ เชื้อไทย, รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ฉบับใช้เรียน, พิมพ์ครั้งที่ 2
(กรุงเทพมหานคร: ส�านักพิมพ์วิญญูชน, 2549), น. 17–19.

_17-0315(203-223)10.indd 203 4/27/60 BE 11:57 AM