Page 113 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 113
นํ้าอ้อม 15 ํ 39’ N ถนนตำรำงหมำกรุก หรือถนนตำรำงกริด
อ�ำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด 103 ํ 32’ E
“ถนน” หมำยถึงเส้นทำงคมนำคมทำงบกสร้ำงขึ้นเพื่อควำมสะดวก
ในกำรสัญจรภำยในเมือง และระหว่ำงเมือง อำจเป็นแนวเส้นทำงไปตำม
สภำพธรรมชำติ หรือพูนดินสร้ำงขึ้นเป็นแนวยำว เพื่อใช้ประโยชน์ในกำร
สัญจร (ซึ่งแตกต่ำงไปจำกพนังที่เป็นแนวคันดินยำวในกำรขุดคลอง
ชลประทำน) ทั้งถนนและพนังในกำรขุดคลองเป็นภูมิลักษณ์คนท�ำขึ้น
ที่เห็นได้ชัดเจนในรูปถ่ำยทำงอำกำศ และภำพจำกดำวเทียมในลักษณะ
ที่คล้ำยกัน แต่จะแตกต่ำงกันโดยเจตนำรมณ์ของผู้ใช้ประโยชน์ กำรพิจำรณำ
ไม่ถ่องแท้อำจท�ำให้เข้ำใจผิดในภูมิปัญญำของคนในอดีตและส่งผลต่อ
กำรอนุรักษ์ ในประเทศไทยไม่ปรำกฏหลักฐำนกำรพูนดินขึ้นใช้ประโยชน์เป็น
ถนนเชื่อมระหว่ำงเมืองมำก่อนกำรน�ำยำนพำหนะอย่ำงเช่นรถยนต์มำใช้ใน
ประเทศ หำกแต่ได้พบคันดินยำวที่สร้ำงขึ้นใช้ประโยชน์เป็นพนังในกำรขุด
คลองชลประทำนหลำยแห่งทั่วประเทศ และได้มีกำรเข้ำใจผิดไปว่ำพูนดิน
ขึ้นใช้เป็นถนน เช่น เรียกกันว่ำ “ถนนท้ำวอู่ทอง” “ถนนพระร่วง” เป็นต้น
“ถนนตำรำงหมำกรุก” เป็นภูมิปัญญำกำรสร้ำงทำงสัญจรภำยในเมือง
โดยถนนแต่ละเส้นขนำนและมีระยะห่ำงเท่ำกัน ๒ ชุด ตัดกันเป็น
รูปตำรำง เรียกว่ำ ถนนตำรำงหมำกรุก หรือถนนตำรำงกริด ได้พบหลักฐำน
N ที่มีลักษณะเด่นเฉพำะดังกล่ำวในบริเวณภำคตะวันออกเฉียงเหนือ
นับร้อยแห่ง แต่ยังไม่ได้มีกำรศึกษำที่มำ และยุคสมัยกำรสร้ำงขึ้นใช้ประโยชน์
15 ํ 37’ N
103 ํ 30’ E © GISTDA_2013 300 m. โดยปรำกฏให้เห็นในรูปถ่ำยทำงอำกำศบันทึกไว้กว่ำ ๕๐ ปี และจำก
กำรสอบถำมคนในท้องถิ่น เปรียบเทียบกับประวัติหมู่บ้ำน เชื่อว่ำเป็น
ภูมิปัญญำที่มีมำนำนไม่น้อยกว่ำ ๒๐๐ ปีแล้ว
เมืองบัว 15 ํ 37’ N
อ�ำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด 103 ํ 37’ E
N
15 ํ 35’ N
103 ํ 34’ E © GISTDA _2009 400 m.
เมืองเขวาตะคลอง 15 ํ 28’ N
อ�ำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด 103 ํ 26’ E
N
15 ํ 27’ N
103 ํ 25’ E © GISTDA _2010 250 m.
l 99 99
