Page 231 - Thai Heritage from Space_ebook

15 ํ 41’ N แนวชายฝั่งทะเล 101 ํ 35’ E
101 ํ 35’ E 15 ํ 41’ N
สมัยทวารวดี-ฟูนัน

ความสัมพันธ์ของแหล่งที่ตั้งชุมชนโบราณกับแนวชายฝั่งทะเลช่วยให้เข้าใจสภาพแวดล้อมการตั้งถิ่นฐาน
รูปแบบและพัฒนาการของเมืองที่เปลี่ยนแปลงโดยสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงของแนวชายฝั่งทะเล มีลักษณะ
เฉพาะในแต่ละท้องถิ่นและศึกษาได้ด้วยข้อมูลจากภาพ บริเวณที่ราบเจ้าพระยาตอนล่างข้อมูลภาพจากดาวเทียม
(1) แสดงให้เห็นแหล่งที่ตั้งชุมชนโบราณที่มีก�าแพงเมือง-คูเมืองล้อมรอบ และในภาพ (2) แสดงให้เห็นสภาพ
น�้าท่วมขังเป็นพื้นที่กว้าง บ่งชี้ว่าที่ราบลุ่มเจ้าพระยาตอนล่างเป็นที่ราบกว้างมีระดับความสูงต่างกันไม่มากนัก
มีที่ดอนเรียกว่า “สันดอนบางกอก” เป็นคันดินธรรมชาติเกิดจากการทับถมตะกอนชายฝั่งในอดีต และนิยม
สร้างเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยบนสันดอน ที่ยาวเป็นช่วงๆ ไปตามแนวชายฝั่ง แต่สร้างปัญหาขวางทางน�้าไหลลงสู่ทะเล

ท�าให้เกิดน�้าท่วมขังบริเวณที่ราบลุ่มหลังสันดอน เป็นบริเวณกว้างลึกเข้าไปในแผ่นดินจรดชายฝั่งทะเลเดิม
มีขอบเขต ด้านตะวันตกจรดขอบ “ที่ราบเนินตะกอนรูปพัดแม่กลอง” และแนวสันทรายชายฝั่งทะเลยาวจนถึง
เพชรบุรี ด้านทิศเหนือ จรด “เดลต้าดงคอน” และแอ่ง “ลุ่มจันเสน” ต่อไปทาง ทิศตะวันออกถึงชายล่าง
“เดลต้าสระบุรี” (เนินตะกอนรูปพัดสระบุรี) และแนวชายฝั่งทะเลเดิมเป็นรูปสามเหลี่ยมยอดแหลมชี้ไปทาง
ทิศตะวันออก จรดที่ราบ “ลานตะพักลุ่มน�้าปราจีน”
ผลการศึกษาเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเลและพัฒนาการของการตั้งถิ่นฐานบริเวณ
แม่นํ้าป่าสัก เมืองโบราณมีรูปแบบก�าแพงเมือง-คูเมืองและหลักฐานประวัติศาสตร์โบราณคดีแสดงถึงการตั้ง
ลพบุรี อ่าวไทยในที่ราบเจ้าพระยาตอนล่างสรุปให้เห็นในภาพจากดาวเทียม (3) ดังนี้

ถิ่นฐานในสมัยทวารวดี-ฟูนัน ล้วนตั้งอยู่บนแผ่นดินที่มีชายฝั่งทะเลเดิมเป็นชะวากเว้าลึกเข้าไปในแผ่นดิน

มีแนวสัมพันธ์กับแนวเขตน�้าท่วม มีหลักฐานเชื่อได้ว่าเป็นดินแดนสุวรรณภูมิ การตั้งถิ่นฐาน “สมัยทวารวดี-
ฟูนัน” เมืองในเขตน�้าท่วมเป็นเมืองสร้างขึ้นภายหลังที่ชายฝั่งทะเลถอยห่างออกมาอยู่ที่ต�าแหน่งปัจจุบัน
(ผ่องศรี และทิวา, ๒๕๒๓)
แนวชายฝั่งทะเลเดิมสมัยทวารวดี-ฟูนัน บริเวณที่ราบเจ้าพระยาตอนล่าง แสดงไว้โดยประมาณ
อู่ตะเภา
เปรียบเทียบกับแนวชายฝั่งทะเลปัจจุบัน

พระนครศรีอยุธยา

ดงละคร

he lower Chao Phraya plain...Settlement
in the Gulf of Thailand
ศรีมโหสถ
The lower Chao Phraya plain covers a triangular area with a pointed apex. Its length is about
แม่นํ้า
230 kilometers from Chainat Province in the north to the Gulf of Thailand in the south,
บางปะกง
กรุงเทพมหานคร and it has a width of about 200 km from the Maeklong basin in the west
to the Bangpakong basin in the east. The Chao Phraya River flows through
the middle of the plain and the Tha Chin River flows through the Dong Khon alluvial fans
in the areas of Chainat and Sing Buri down to the lower basins that used
to be an estuary, with a concave coast from the Gulf into the land.
The evidence found on the old coastal line indicates that the present coastline has been
พระรถ created by the retreat of the old coast. This is the result of land movement
and a change in sea levels. Several traces of the ancient cities which used to
ชลบุรี be trading ports were found near the former coast. After these old places were abandoned,
many new cities, for example Lopburi, Ayutthaya,
and Bangkok, were founded.
During the period of the old coastline, there is evidence of the construction and
settlement of canal cities with city walls and moats along the coastline.
N
The first settlement was built on both sides of the waterways going to the sea,
and then it was developed into a network of canal cities.
99 ํ 33’ E 20 km. The city walls and moats were later built up to surround the cities and the waterways were
12 ํ 59’ N connected into a transportation network to the sea.

l 217 217