Page 232 - Thai Heritage from Space_ebook
P. 232
คลองเจดีย์บูชา
พระประโทนเจดีย์
พระปฐมเจดีย์
คลองเจดีย์บูชา
คลองบางแก้ว
คลองวังไทร
ดอนยายหอม
13 ํ 44’ N
100 ํ 02’ E
เมืองพระประโทน
มีทางออกทะเลที่ดอนยายหอมและแม่น�้านครชัยศรี ให้เดินทางสะดวกไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ ภาพจาก
ดาวเทียมแสดงให้เห็นแนวคลองเจดีย์บูชา ขุดลอกตาม
เมืองโบราณมีก�าแพงเมือง-คูเมืองล้อมรอบบริเวณทิศตะวันออกของพระปฐมเจดีย์ ซึ่งมีเจดีย์พระประโทน แนวคลองโบราณจากแม่น�้าท่าจีนถึงคูเมือง และขุดลอก
ตั้งเป็นศูนย์กลางเมือง สร้างอยู่บนขอบที่ราบตีนเนินเดลต้าแม่กลองบนชายฝั่งทะเลเดิมสมัยทวารวดี-ฟูนัน ซึ่งมี ตามแนวคูเมืองเดิม และขุดใหม่ต่อไปถึงพระปฐมเจดีย์
เมืองคูคลองคู่กับดอนยายหอมซึ่งเป็นท่าเรือทางออกสู่ทะเลอยู่ก่อนแล้ว “เมืองพระประโทน” สร้างขึ้นโดยขุด เป็นหลักฐานแสดงให้เข้าใจได้ว่า “คลองเจดีย์บูชา” ขุด
คูเมืองกว้าง ๖๐ เมตร ล้อมรอบบริเวณสองฝั่งแม่น�้า “คลองบางแก้ว” ซึ่งไหลไปออกแม่น�้าท่าจีนที่อ�าเภอนครชัยศรี ในครั้งนั้นไม่ใช่เป็นการขุดคลองขึ้นใหม่ตามที่เข้าใจกัน
ใช้ประโยชน์ในการคมนาคมโดยรอบเมืองและเชื่อมต่อกับทางออกสู่ทะเล มีคลองกลางเมืองเชื่อมต่อกับคูเมืองใน หากแต่เป็นการขุดลอกตามแนวคลองที่มีอยู่แล้ว
แนวเหนือใต้ ผ่านคลองบางแก้วและเจดีย์พระประโทน ไปเชื่อมต่อกับคลองทางทิศใต้ที่ตรงไปถึงดอนยายหอม แต่เดิม จากแม่น�้าท่าจีนที่นครชัยศรีตามแนวคลองเก่า
ทางออกสู่ทะเลในอดีตทางทิศใต้ จากสระน�้าใหญ่กลางเมืองติดกับเจดีย์พระประโทน มีคลองขุดเป็นแนวผ่าน ทางออกแม่น�้าท่าจีนถึงคูเมืองพระประโทน และขุดลอก
คลองบางแก้วและคูเมืองไปออกแม่น�้าท่าจีนที่นครชัยศรี ภายหลังจากที่เมืองถูกทิ้งร้างมานาน พระบาทสมเด็จ ตามคูเมืองพระประโทนตลอดแนวด้านทิศเหนือ จาก
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดให้ปฏิสังขรณ์พระปฐมเจดีย์ และขุดคลองเจดีย์บูชา จากแม่น�้าท่าจีนที่นครชัยศรี นั้นขุดคลองขึ้นใหม่เป็นแนวตรงถึงพระปฐมเจดีย์
218 218 l
