Page 74 - อนัมศึกษา 2

๖๘

พิธีกรรมที่สำคัญของอนัมนิกาย

พิธีกงเตก

ตามความหมายของพจนานุกรมฉบับ(ฉบับราชบัณฑิตสถาน) ป ๒๔๙๓ ใหความหมายวา

การทำบุญใหแกผูตายตามพิธีของนักบวชในพระพุทธศาสนาแหงนิกายจีนและญวน

พิธีกงเตก กลาวกันวา เกิดขึ้นเปนครั้งแรก ในสมัยราชวงศจิ้น แหงประเทศจีน คำวา

“กงเตก” เปนคำแปลจาก บุญคุณของพระสูตร คือ ทำบุญและอุทิศใหแกผูตาย ตอมา ไดใชเปนศัพท

เฉพาะในพิธีศพของสงฆ เพราะชาวจีนนิยมประกอบพิธีสงฆเฉพาะงานศพเทานั้น

กงเตกหลวง

ยอนเวลาไปรอยกวาปมาแลว ในวังหลวง ที่กรุงเทพฯ นี้เอง เริ่มมีพิธีกงเตกขึ้น โดยพระราช
ประสงคในรัชกาล ที่ ๔ ที่จะพระราชทาน สมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย (พระราชมารดาแหงสมเด็จ

พระปยะมหาราช) ซึ่งขณะนั้น พระศพประดิษฐานบำเพ็ญพระราชกุศล ณ หอธรรมสังเวชโดย โปรดฯ

ใหพระสงฆญวนเขามาทำพิธี เพราะเวลานั้น พระจีนคงจะยังไมมีบทบาทเทาพระญวน พิธีกงเตก ในครั้ง

นี้ โปรดฯ ใหสมเด็จเจาฟากรมพระบำราบปรปกษ อำนวยการรวมกับพระผูใหญฝายญวน ๒ รูป คือ

องคฮึงกับองคกราม ครั้งนั้น จึงเปนปฐมเหตุใหทรงตั้งพระญวนดำรงสมณศักดิ์ ดวยไดเขามาทำหนาที่ใน

พระราชพิธีหลวง อันควรไดรับสมณศักดิ์เชนเดียว กับพระสงฆไทยในแผนดิน ตอมา คือ สมัยรัชกาลที่

๕ ก็โปรดฯ ใหจัดการ พระราชพิธีกงเตก ใน พ.ศ. ๒๔๒๓ เพื่ออุทิศพระราชกุศลพระราชทานสมเด็จพระ

นางเจาสุนันทากุมารีรัตน (พระนางเรือลม) และสมเด็จพระเจาลูกเธอ เจาฟากรรณาภรณเพชรัตน ซึ่ง

สิ้นพระชนมพรอมกันคราวเกิดอุบัติเหตุเรือลมระหวางเสด็จบางปะอิน โดยตั้งการพระราชพิธี ณ ลาน

พระมหาปราสาท พิธีกงเตกหลวง อีกครั้ง ที่หลายคนคงเคยเห็นเคยทราบ คือ ครั้งงานพระศพ สมเด็จ

พระนางเจารำไพพรรณี พระบรมราชินี ใน รัชกาลที่ ๗ โดยจัดพิธี ณ ลานใกล พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

และในครั้งลาสุด ก็คือ พระราชพิธีกงเตก สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี โดยจัดพระราชพิธี ณ ที่

พระบรมมหาราชวัง พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

พิธีไทยทานทิ้งกระจาด

กระจาด คือ สิ่งของที่ถวายพระ สำหรับสามัญชนแลว ก็คือ ของใหทานนั่นเอง พิธีทิ้งกระจาด
นี้ ชาวญวนและชาวจีน ถือเอาเปนพิธีประกอบเมตตาธรรม กำหนดทำกันในวันเพ็ญ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน

๗ ตามปฏิทินจันทรคติจีนเปนประจำทุกป ตามธรรมเนียมของชาวพุทธนิกายมหายาน ชวงระหวาง

เดือนเจ็ด หรือ เทศกาลวันสารทเดือนเจ็ด ทางจันทรคติ มีกำหนดระยะเวลา ๑ เดือน ประตูเมืองนรกจะ

เปดกวาง ใหเหลาวิญญาณที่ถูกคุมขังอยูในเมืองนรก ที่ไรอิสรภาพไมสามารถไปไหนได และตองอด