Page 4 - เหตุการณ์สำคัญสมัยรัตนโกสินทร์
P. 4
ประวัติศาสตร์ ม. ๓ เหตุการณ์ส าคัญสมัยรัตนโกสินทร์ ผู้สอน ครูจิราพร พิมพ์วิชัย 3
o เก็บภาษีขาเข้าได้ไม่เกินร้อยละ ๓
o พ่อค้าอังกฤษและพ่อค้าไทยมีสิทธิค้าขายกันได้โดยเสรี
o สินค้าต้องห้าม ได้แก่ ข้าว ปลา เกลือ
o ถ้าไทยท้าสนธิสัญญากับประเทศอื่น ๆ ที่มีผลประโยชน์เหนือประเทศ อังกฤษ จะต้องท้าให้อังกฤษ
ด้วย
o สนธิสัญญานี้ จะแก้ไขเปลี่ยนแปลงไม่ได้ จนกว่าจะใช้แล้ว ๑๐ ปี และในการแก้ไข ต้องยินยอม
ด้วยกันทั้งสองฝุาย และต้องบอกล่วงหน้า ๑ ปี
๔. ผลของสนธิสัญญาเบาว์ริง
o ผลดี
1. รอดพ้นจากการเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ
2. การค้าขยายตัวมากขึ้น เปลี่ยนแปลงการค้าเป็นแบบเสรี
3. อารยธรรมตะวันตก เข้ามาแพร่หลาย สามารถน้ามาปรับปรุงบ้านเมือง ให้เจริญก้าวหน้ามา
ขึ้น
o ผลเสีย
1. ไทยเสียสิทธิทางการศาลให้อังกฤษ และคนในบังคับอังกฤษ
2. อังกฤษ เป็นชาติที่ได้รับสิทธิพิเศษหลายอย่าง
3. อังกฤษ เป็นฝุายได้เปรียบ จึงไม่ยอมท้าการแก้ไข
ผลจากการท้าสนธิสัญญาเบาว์ริง ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ท้าให้สภาพสังคมไทย เปลี่ยนแปลง ทั้งในด้านการ
ปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม เพื่อน้าประเทศให้เจริญก้าวหน้า ตามแบบอารยธรรมตะวันตก การ
เปลี่ยนแปลง ในด้านต่าง ๆ มีดังนี้
๑. ด้านการปกครอง ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ทรงแก้ไขเปลี่ยนแปลงประเพณีบางอย่าง เพื่อให้ราษฎร มีโอกาสใกล้ชิด
กับพระมหากษัตริย์ คือ เปิดโอกาสให้ราษฎร เข้าเฝูาได้โดยสะดวก ให้ราษฎรเข้าเฝูาถวายฎีการ้องทุกข์ได้
ในขณะที่ทรงเสด็จพระราชด้าเนิน ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ได้มีการปฏิรูปการปกครอง ครั้งส้าคัญ โดย
แบ่งเป็น ๒ ระยะ คือ การปรับปรุงในระยะแรก ให้ตั้งสภา ๒ สภา คือ สภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน
(Council of State) และ สภาที่ปรึกษาในพระองค์ (Privy Council) กับการปรับปรุงการปกครอง ในระยะ
หลัง (พ.ศ. ๒๔๓๕) ซึ่งนับว่า เป็นการปฏิรูปการปกครองครั้งใหญ่ โดยมีลักษณะ คือ การปกครอง
ส่วนกลาง โปรดให้ยกเลิกการปกครอง แบบจตุสดมภ์ และ จัดแบ่งหน่วยราชการเป็นกรมต่าง ๆ ๑๒ กรม
(กะรทรวง) มีเสนาบดีเป็นเจ้ากระทรวง การปกครองส่วนภูมิภาค ทรงยกเลิก การจัดหัวเมืองที่แบ่งเป็นเมือง
ชั้นเอก โท ตรี และจัตวา เปลี่ยนการปกครองเป็น เทศาภิบาล ทรงโปรดให้รวมเมืองหลายเมืองเป็นมณฑล
มีข้าหลวงเทศาภิบาล เป็นผู้ปกครอง ขึ้นตรงต่อกระทรวงมหาดไทย กับทรงแบ่งการปกครองส่วนภูมิภาคเป็น
จังหวัด (เมือง) อ้าเภอ ต้าบล และหมู่บ้าน และการปกครองส่วนท้องถิ่น เริ่มจัดการทดลองแบบ สุขาภิบาล
ขึ้นเป็นครั้งแรก
๒. การปฏิรูปกฎหมายและการศาล ในรัชกาลที่ ๔ ทรงตรากฎหมายขึ้นหลายฉบับ เพื่อให้ทันสมัยและเหมาะสมกับ
สภาพบ้านเมือง เช่น กฎหมายเกี่ยวกับมรดก สินสมรส ฯลฯ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ การปฏิรูปกฎหมายและการศาล
