Page 34 - SutDunyasi_S63_Neat
P. 34
SÜT KÜLTÜRÜ
UZUN İNCE BİR YOLDAYIZ
Ramazan Gökçe*
Büyük ozan Veysel ŞATIROĞLU hepimizin bildiği türküsünde; Avrupa standartlarındaki az sayıdaki işletmeler haricindeki
“Uzun ince bir yoldayım / Gidiyorum gündüz gece ahırlarda inekler neredeyse açlığa mahkûm edilerek yavru
Bilmiyorum ne haldeyim / Gidiyorum gündüz gece.” ve süt vermeye zorlanmaktadır. Olumsuz bakım şartlarında
kızgınlık belirtileri zayıflayan ineklerin kızgınlığını bilemeyen,
diyerek dışımızdaki hayatın sonsuzluğunu dile getirmeye elinden antibiyotiği düşürmeyen, samanı en temel hayvan
çalışmıştır. Gerçekten de bütün plan ve programlarımıza yemi olarak gören nice yetiştiricilerimizin olduğu ne yazık ki
rağmen yarın nasıl bir dünya ile karşılaşacağımızı hiç birimiz bir gerçektir. Aynı şekilde dizine kadar fışkı içinde yüzdüğü için
bilemeyiz. Her şeyden önce yarın yaşıyor olup olamayacağımız yatacak yer yokluğunda akşama kadar ayakta nöbet tutan
bile meçhuldür. Buna rağmen hep bu dünyada olacakmışız gibi veya yorgunluktan o çamur deryasına yatıveren inekler de
plan yapar ve ona göre yaşarız. Doğrusu da budur zaten. bizim ineklerimizdir. Sağım ekipmanlarının hijyenine gereken
önem verilmediği için olağan bir sağımın bile mastitise sebep
Süt endüstrisinin paydaşları da aynı duygularla yaşar gündelik olduğu sağım sistemleri de bizdedir. Zamanında ve yeterince
hayatı. Hep var olmanın; daha iyiye, daha güzele ulaşmanın soğutulmadığı için fabrikaya bile ulaşamayan, antibiyotik
telaşı içerisindedirler. Her yeni günü yeni bir kazançla, yeni bir kalıntısı içerdiği için fabrika kapılarından geri dönen sütler de
kazanımla tamamlamanın endişesini yaşarlar. Çünkü bilirler bizimdir. İşletmeye gelen sütü sanki başka şekillerde işlemek
ki bisiklet üzerinde durabilmek için bisikleti hareket ettirmek mümkün değilmiş gibi sadece UHT veya pastörize içmelik süt,
gereklidir. Eğer bisiklet duracak olursa düşmemek için mutlaka yoğurt, ayran ve birkaç çeşit peynirden başka ürün üretmeyen
bir ayakla yere basmak gerekir. Bu da rakiplerden geri kalmak, süt endüstrisi de bizimdir. Kısacası yemi, yetiştiricisi, nakliyecisi,
yenilmek demektir. Gerçekten de süt endüstrisi yetiştiricisi, üreticisi ve tüketicisi ile süt endüstrisi uzun ince bir yolda
nakliyecisi, işleyicisi, pazarlayıcısı, tüketicisi, medyası ile çok karınca-kararınca yol almaya çalışmaktadır.
dinamik, çok canlı bir yapıya sahiptir. Her şeyden önce süt
veren ineklerin hafta sonu, bayram veya yıllık tatilleri yoktur. Sütün daha fazla üretildiği Nisan, Mayıs ve Haziran ayları
Yeni bir yavru doğurmayacak iseler 365 gün süt verirler olmasa bu döngü devam edip gidecek aslında. Ancak bu
ve öncelikle inek sağlığı için bu sütün sağılması gereklidir. aylardaki yol kazaları yolun tıkanmasına yol açtığından özellikle
İneklerin sebep olduğu bu üretim basıncı sütün hassas yapısını yetiştiriciler yolun darlığından, üreticiler de yolda oluşan aşırı
da beraberine alarak süt işletmelerinde yılda sadece 5 gün (2 trafikten şikâyet etmektedir. Oysa aynı yolun diğer 9 ayda
gün Ramazan bayramında, 3 gün Kurban Bayramında) tatil akıcı bir şekilde işlediğine inanılmakta, bir sorun yokmuş gibi
yapılabilen, bunun haricinde adeta zamanla yarışılan dinamik davranılmaktadır. Yukarıda da belirtildiği gibi aslında sektörün
bir üretim ortamı oluşturur. Bu dinamik üretim ortamı gitmekle sorunları yıl boyunca devam etmekte, sütün biraz daha fazla
bitmeyen, yürümekle tükenmeyen uzun ince bir yol demektir. üretildiği aylarda daha net olarak ortaya çıkmaktadır. Şimdilik
bu üç aylık uyarı, hatalarımızda ısrar ettiğimiz müddetçe
Bu uzun ince yolda; yetiştiricilikte, sağım-soğutma- önümüzdeki yıllarda daha büyük sorunlar olarak karşımıza
taşımada, işlemede, pazarlamada ve tüketimde çeşitli çıkacaktır. İşte o zaman sorunlarla karşılaşmamak için bu
sorunlar yaşanmaktadır. Bunların en önemlisi yetiştiricilikte aşamaya gelişinde devletin çok ciddi katkılar sağladığı süt
yaşananlardır. Çünkü ne yazık ki ülkemiz birçok konuda olduğu endüstrinin politika belirleyicileri bir araya gelerek daha gerçekçi
gibi bu alanda da söylemlerle uygulamanın farklı olduğu bir çözümler üretmelidir. Böylece hayvan yetiştiricileri başta olmak
süreci yaşamaktadır. Örneğin 2014 Ocak ayından bu yana “çiğ üzere, sanayi çalışanları, değerli ve vazgeçilmez bir gıdayı uygun
süt litre fiyatı 115 kuruş olarak” denilmesine rağmen 2016 fiyata her zaman bulabilen tüketiciler yani hepimiz kazançlı
Aralık ayında bile bu fiyata süt satılmamaktadır. Üretici hep çıkacağız. Ayrıca et endüstrisi de bu sayede daha kolay üretim
üretim fazlası baskısı ile karşı karşıya bırakılmakta, ölmektense yapabilecektir. Şimdi bir kez daha Veysel’e kulak verelim:
sıtmaya razı edilmektedir. Oysa ürettiğimiz 19 milyon ton sütü
79 milyon insanımıza bir şekilde yedirmeye-içirmeye gayret Düşünülürse derince / Irak görünür görünce,
etsek bu bize bile yetmeyecek bir süttür. Süt ineklerinin bakım- Yol bir dakka miktarınca / Gidiyorum gündüz gece.
besleme durumlarına, ahırların, sağım ekipmanlarının hijyenik
şartlarına ve en önemlisi de yetiştiricilerin yetiştiricilik bilgilerine * Doç. Dr., Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda
bakıldığında sorunun daha da büyük olduğu görülecektir. Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, rgokce@pau.edu.tr
34 OCAK-ŞUBAT 2017
