Page 15 - ED211

ตารางที่ 1 เป้าหมายของการศึกษาจ าแนกตามยุคสมัย (ต่อ)

เป้าหมายของ ยุคเกษตรกรรม ยุคอุตสาหกรรม ยุคความรู้
การศึกษา

เพื่อสืบทอด - ถ่ายทอดความรู้และวัฒนธรรม - เรียนรู้ความรู้ด้านการค้า - เรียนรู้ความรู้ในสาขาอย่าง
จารีตและคุณค่า เกษตรกรรมไปยัง ช่าง และวิชาชีพ และถ่าย รวดเร็วและประยุกต์ใช้หลัก
- คนรุ่นหลัง ทอดสู่คนรุ่นหลัง วิชานั้นข้ามสาขาเพื่อสร้าง

- อบรมเลี้ยงดูลูกหลานตามจารีต - ธ ารงคุณค่าและวัฒนธรรม ความรู้ใหม่และนวัตกรรม
ประเพณีของชนเผ่าศาสนาและ ของตนในท่ามกลางความ - สร้างเอกลักษณ์ของคนจาก
ความเชื่อของพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา แตกต่างหลากหลายของ จารีตวัฒนธรรมที่แตกต่าง

ยาย ชีวิตคนเมือง หลากหลาย และเคารพ
- เชื่ อ ม โ ย ง กั บ ค น ใ น จารีตและวัฒนธรรมอื่น
วัฒนธรรมอื่นและภูมิภาค - เข้ าร่วม กิ จก รรม ข้ าม

อื่น ตามการขยายตัวของ วัฒนธรรมผสมผสานจารีตที่
การคมนาคมและการ แตกต่างหลากหลายและ
สื่อสาร ความเป็นพลเมืองโลกสู่

จารีตใหม่ และสืบทอดสู่คน
รุ่นต่อ ๆ ไป
ที่มา: วิจารณ์ พาณิช. 2555. วิถีการสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์.

หน้า 11-14

ปรัชญาการศึกษา

ปรัชญาการศึกษา เป็นการน าค าว่าปรัชญา และการศึกษา มารวมกัน ปรัชญาเป็นศัพท์ที่ถูก

บัญญัติขึ้นเพื่อใช้เป็นค าแปลของ Philosophy ซึ่งตามรูปศัพท์ภาษาอังกฤษมาจากภาษากรีกว่า
Philosophia หมายถึง Love of Wisdom ท าให้ค าว่าปรัชญามีความหมายไม่สอดคล้องกับ Philosophy

เพราะปรัชญาเป็นค าที่มีรากศัพท์มาจากภาษาสันสกฤต 2 ค า คือ ปร ซึ่งแปลว่าไกล ล่วงพ้น สูงสุด

ประเสริฐ และค าว่า ชญา ซึ่งหมายถึงรู้ ค าว่าปรัชญา จึงหมายถึงความรู้อันสูงสุด (กิติมา ปรีดีดิลก.
2520: 1-2) หรือความรู้อันหมดข้อสงสัย ซึ่งราชบัณฑิตยสถานนิยามว่าหมายถึงวิชาว่าด้วยหลักแห่ง

ความรู้และความจริง (พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน. 2554)

ความหมายตามรูปศัพท์ที่ไม่สอดคล้องกันสะท้อนให้เห็นถึงความแตกต่างที่ส าคัญประการ
หนึ่งระหว่างปรัชญาตะวันออกและตะวันตก นักปรัชญาการศึกษาบางคน (เพ็ญสิริ จีระเดชากุล. 2533:

8-9) มองว่าตามความหมายทางตะวันออก ปรัชญาน่าจะหมายถึงแนวทางหรือหลักการในการด าเนินชีวิต

เพราะมุ่งที่จะแสวงหาแนวทางปฏิบัติในการด ารงชีวิตมากกว่าที่จะพิจารณาถึงความเป็นเหตุเป็นผลของ
ความคิด ส่วนปรัชญาตะวันตกมีความหมายที่แตกต่างออกไป เพราะมุ่งเน้นการแสวงหาปัญญา ความ

เฉลียวฉลาด แสวงหาความรู้ โดยอาศัยการคิดวิเคราะห์พิจารณาไตร่ตรองอย่างมีเหตุผล ท าให้ค าตอบ

เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 9