Page 44 - Saidova M. Diana Janibek qizi. Tuproq melioratsiyasi...elektron qo‘llanma 2024 (2)

12. Minerallashgan sug‘orish suvidan foydalanish natijasida tuproqda tuz
to‘planadi. Agar sug‘orish suvi 4,09 % quruq qoldiq bo‘yicha bo‘lsa, Cl-0,91 g/l,
SO 4-1,08 g/litr bo‘lsa, tuproqda yig‘ilgan tuz miqdorini hisoblang; sug‘orish
3
3
me’yori 1) 700 m /ga 2) 10000 m /ga
13. Qumli-cho‘l tuproqlari quyidagi ko‘rsatkich asosida harakterlangan. 0-15
sm va 0-48 sm qatlamda gumus zahirasini va ozuqa elementlarni aniqlang.

Tarkibi, % Tuproq zichligi,
Chuqurlik, sm 3
gumus azot fosfor g/sm
0-3 0,32 0,021 0,072 1,44
3-15 0,23 0,021 0,066 1,47
15-48 0,18 0,011 0,051 1,58

3
14. Agar MG-6,6 % va tuproq zichligi 1,42 g/sm bo‘lsa, o‘tloqi taqir
tuproqning 0-30 sm. li haydalma qatlamida mustahkam tuproqqa bog‘langan suv
zahirasini hisoblang.
15. Taqir tuproq quyidagi suv-fizik xossalari bo‘yicha ifodalanganda: 0-100
sm. li qatlamda foydali nam zahirani hisoblang.

Tuproq zichligi,
Chuqurlik, sm MG, % Dala nam sig‘imi, %
g/sm 3
0-28 7,2 21,2 1,41
28-58 7,1 21,3 1,46

58-70 6,8 20,9 1,37
70-100 6,4 21,9 1,46

16. O‘rta madaniylashgan, o‘rta qumoq, kuchsiz sho‘rlangan soz-qumoqli
allyuvial yotqiziqdan iborat cho‘l zonasidagi yangidan sug‘oriladigan o‘tloqi
tuproqlarni bonitet ballini hisoblab chiqaring (Xiva tumani).
17. Agar tuproq singdirish sig‘imi 0-15 sm.- 37 mg.ekv, hamda 15-30 sm
qatlamda 70 mg.ekv 100 gr tuproqda, 0-15 sm. li qatlamda singdirilgan Na-11
mg.ekv va 15-30 sm 100 gr tuproq qatlamda 15 mg.ekv. Tuproq zichligi 0,15 sm-
3
1,30 g/sm , 15-30 sm- 1,382 g/sm bo‘lsa, 0,30 sm. li tuproq qatlamida ishqoriyli
3
muhitni yo‘qotish uchun qancha miqdorda gips sarf bo‘lishini hisoblang.
18. Yangidan sug‘oriladigan o‘tloqi tuproqning suvli so‘rim analizi
yordamida tuproq tuz profilini chizing.

Chuqurlik, sm Quruq qoldiq, Tuproq
+
% HCO3 - Cl - SO4 -- Ca ++ Mg ++ K Na + zichligi
g/sm 3
0-39 2,21 0,476 0,403 0,965 0,342 0,012 1,35
39-70 1,75 0,512 0,525 0,446 0,132 0,010 1,45
70-88 1,59 0,500 0,525 0,427 0,132 0,008 1,40