Page 110 - สุขศึกษา พลศึกษา ม.ต้น

110

อีกเล็กนอย วิธีรับประทานใหรินน้ําสมุนไพรใสถวยหรือแกว หรือจะใชถวยหรือแกวตักเฉพาะน้ําขึ้นมาใน
ปริมาณพอสมควร หรือศึกษาจากผูขายยาบอก ยาตมบางชนิดสามารถใชไดเกินกวา 1 ครั้ง ดวยการเติมน้ําลงไป
แลวนํามาตมแลวเคี่ยวอีกจนกวารสยาจะจืดจึงเลิกใช เรามักเรียกยานี้วา “ยาหมอ” จะมีรสชาติและกลิ่นที่ไมนา

รับประทาน น้ําหนักของสมุนไพรที่นํามาตมนั้น แตละชนิดมักจะชั่ง ซึ่งมีหนวยน้ําหนักเปนบาท ตามรานที่
ขายจะมีเครื่องชั่งชนิดนี้ แตถาหมอที่จายยา ไมชั่งก็จะใชวิธีกะปริมาณเอง ในการตมยานี้ถาเปนสมุนไพรสด

จะออกฤทธิ์ดีกวาสมุนไพรแหง แตตามรานขายยาสมุนไพรมักเปนสมุนไพรแหงเพราะจะเก็บไวไดนานกวา

2. ยาผง เปนสมุนไพรที่นํามาบดใหเปนผง ซึ่งตามรานขายขาสมุนไพรจะมีเครื่องบด โดย

คิดคาบดเพิ่มอีกเล็กนอย อาจเปนสมุนไพรชนิดเดียวหรือหลายชนิดก็ไดที่นํามาบดใหเปนผง แลวนํามาใสกลอง
ขวด หรือถุง วิธีรับประทานจะละลายในน้ําแลวใชดื่มก็ได หรือจะตักใสปากแลวดื่มน้ําตามใหละลายในปากได

ปจจุบันมีการนํามาใสแคปซูล เพื่อสะดวกในการรับประทาน พกพา และจําหนาย

3. ยาชง วิธีเตรียมจะงายและสะดวกกวายาตม มักมีกลิ่นหอม เตรียมโดยหั่นเปนชิ้นเล็ก ๆ

ตากหรืออบใหแหงแลวนํามาชงน้ําดื่มเหมือนกับการชงน้ําชา ปจจุบันมีสมุนไพรหลายอยางที่นํามาชงดื่ม มักเปน
สมุนไพรชนิดเดียว เชน ตะไคร หญาหนวดแมว ชาเขียวใบหมอน หญาปกกิ่ง เปนตน ในปจจุบันมีการนํา
สมุนไพรมาบดเปนผงแลวใสซองมีเชือกผูกติดซอง ใชชงในน้ํารอนบางชนิดมีการผสมน้ําตาลทรายแดงเพื่อใหมี

รสชาติดีขึ้นแลวนํามาชงกับน้ํารอนดื่ม ซึ่งทั้งสองรูปแบบนี้มีขายอยูทั่วไป

4. ยาลูกกลอน เปนการนํายาผงมาผสมกับน้ําหรือน้ําผึ้งแลวปนเปนลูกกลม ๆ เล็ก ๆ วิธี

รับประทานโดยการนํายาลูกกลอนใสปาก ดื่มน้ําตาม
5. ยาเม็ด ปจจุบันมีการนํายาผงมาผสมน้ําหรือน้ําผึ้งแลวมาใสเครื่องอัดเปนเม็ด เครื่องมือนี้
หาซื้อไดงาย มีราคาไมแพง ใชมือกดได ไมตองใชเครื่องจักร ตามสถานที่ปรุงยาสมุนไพรหรือวัดที่มีการปรุงยา

สมุนไพรมักจะซื้อเครื่องมือชนิดนี้มาใช
6. ยาดองเหลา ไดจากการนําสมุนไพรมาใสโหลแลวใสเหลาขาวลงไปใหทวมสมุนไพร
ปดฝาทิ้งไวประมาณ 1-6 สัปดาห แลวรินเอาน้ํามาดื่มเปนยา ปจจุบันมีการจําหนายเปน “ซุมยาดอง” ซึ่งมีให

พบเห็นอยูบาง
7. นํามาใชสด ๆ อาจนํามาใชทาบาดแผล หรือใชทาแกพิษ เชน วานหางจระเข ผักบุงทะเล
เปนตน นํามาตําใหแหลกแลวพอติดไวที่แผล เชน หญาคา ใบชุมเห็ด เปนตน นํามายางไฟแลวประคบ เชน ใบ

พลับพลึง เปนตน หรือนํามาใชเปนอาหาร เชน หอม กระเทียม กลวยน้ําวา ขา ขิง ใบบัวบก เปนตน