Page 114 - สุขศึกษา พลศึกษา ม.ต้น

114

สมุนไพรที่อยูในรูปของยาชงดื่มแลว ยังมียาตม ยาดอง ยาผง ยาลูกกลอน และยาใชภายนอกดวย เปนยากพอก
หรือยาประคบ

ขอควรระวังในการใชยาสมุนไพร
1. พืชสมุนไพรหลายชนิดมีพิษโดยเฉพาะถาใชไมถูกสวน เชน ฟาทะลายโจร ควรใชสวน
ใบออน แตไมควรใชกานหรือลําตน เพราะมีสารไซยาไนตประกอบอยู ดังนั้นกอนใชยาสมุนไพรตองแนใจวามี

อะไรเปนสวนประกอบบาง
2. กอนใชยาสมุนไพรกับเด็กและสตรีมีครรภ ตองปรึกษาแพทยกอนทุกครั้ง
3. การรับประทานยาสมุนไพรควรรับประทานตามปริมาณและระยะเวลาที่แพทยแนะนํา

หากใชในปริมาณที่เกินขนาดอาจเกิดผลขางเคียงที่เปนอันตรายมาก
4. ตองสังเกตเสมอวา เมื่อใชแลวมีผลขางเคียงอะไรหรือไม หากมีอาการผิดปกติ เชน ผื่น

คัน เวียนศีรษะ หายใจไมสะดวก หรือมีอาการถายรุนแรง ควรรีบปรึกษาแพทยโดยเร็ว

สรุป ยาทุกประเภทมีทั้งคุณและโทษ การใชยาโดยขาดความรูความเขาใจหรือใช ไมถูก
กับโรค ไมถูกวิธี นอกจากไมเกิดประโยชนในการรักษาแลว ยังอาจกอใหเกิดอันตรายได โดยเฉพาะยาแผน

โบราณและยาสมุนไพรที่มีขายอยูทั่วไป มีจํานวนไมมากนักที่ผานกระบวนการผลิตที่ไดมาตรฐาน ดังนั้น การ
เลือกใชยาดังกลาวจงตองคัดเลือกยาที่ไดรับมาตรฐานอาหารและยา (อย.) ตลอดจนตองทราบสรรพคุณและ

วิธีการใชที่ถูกกับสภาพและอาการเจ็บปวยของแตละบุคคล จึงจะเกิดประโยชนตอสุขภาพอยางแทจริง ทั้งนี้ กอน
ใชยาทุกประเภทควรคํานึงถึงหลักการใชยาทั่วไป โดยอานฉลากยาใหละเอียดและใชอยางระมัดระวัง ดังนี้
ถูกขนาด หมายถึง ใชยาในปริมาณที่ไดผลในการรักษา ไมใชในปริมาณที่มาก

หรือนอยเกินไป
ถูกเวลา หมายถึง ใชยาใหถูกตองตามวิธีการใชที่ระบุในฉลากยา
ถูกเวลา หมายถึง ใชยาใหถูกตองตามเวลาที่ระบุในฉลาก เชน

- ยากอนอาหาร ควรรับประทานกอนมื้ออาหารอยางนอย
ครึ่งชั่วโมง

- ยาหลังอาหาร ควรรับประทานหลังอาหารไปแลว
อยางนอย 15 นาที
- ยากอนอาหาร ควรปรับประทานหลังอาหารมื้อเย็น

ประมาณ 3-4 ชั่วโมง
ถูกโรค หมายถึง ใชยาใหถูกกับอาการเจ็บปวยหรือโรคที่เปน ซึ่งจะตองไดรับ
การวินิจฉัยจากแพทยหรือผูรูเฉพาะดานอยางถูกตองเสียกอน