Page 145 - วิทยาศาสตร์ ม.ต้น

144

2.2.2.2. มวลอากาศเขตร้อนภาคพื้นสมุทร (Marine Topical Air mass)
มีแหล่งก าเนิดอยู่บนภาคพื้นสมุทรจึงน าพาความชุ่มชื้น เมื่อเคลื่อนที่ผ่านบริเวณใดจะท าให้เกิดฝนตก

และถ้าเคลื่อนที่ไปยังละติจูดสูงจะท าให้อากาศอบอุ่นขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ถ้ามวลอากาศเขตร้อนภาคพื้น

สมุทรเคลื่อนที่จากมหาสมุทรอินเดียเข้ามายังคาบสมุทรอินโดจีนจะท าให้เกิดฝนตกหนักและกลายเป็น

ฤดูฝน เราเรียกมวลอากาศดังกล่าวว่า "มวลอากาศอุ่นเขตร้อนภาคพื้นสมุทร" ในทางกลับกันถ้ามวล
อากาศนี้เคลื่อนที่ไปยังเขตละติจูดต ่าจัะมีผลท าให้อุณหภูมิลดต ่าลง อากาศจะเย็นและชุ่มชื้น เรียกว่า

"มวลอากาศเย็นเขตร้อนภาคพื้นสมุทร" นอกจากมวลอากาศที่กล่าวมาแล้วยังมีมวลอากาศที่เกิดจาก

แหล่งก าเนิดอื่น ๆ อีก ได้แก่ เขตขั้วโลก มีมวลอากาศอาร์กติก เป็นมวลอากาศจากมหาสมุทรอาร์กติก
เคลื่อนที่เข้ามาทางตอนหนือของทวีปอเมริกา และมวลอากาศแอนตาร์กติก เป็นมวลอากาศบริเวณขั้ว

โลกใต้ ซึ่งมีอากาศเย็นและเคลื่อนที่อย่างรุนแรงมาก

3. แนวอากาศ (Air Front) หรือแนวปะทะของมวลอากาศ

แนวอากาศ หรือ แนวปะทะมวลอากาศ เกิดจากสภาวะอากาศที่แตกต่างกันมาก โดยมีอุณหภูมิ

และความชื้นต่างกันมากมาพบกัน จะไม่ผสมกลมกลืนกันแต่จะแยกจากกัน โดยที่ส่วนหน้าของมวล
อากาศจะมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง ลักษณะของมวลอากาศที่อุ่นกว่าจะถูกดันตัวให้ลอยไปอยู่เหนือลิ่ม

มวลอากาศเย็น เนื่องจากมวลอากาศอุ่นมีความหนาแน่นน้อยกว่ามวลอากาศเย็น แนวที่แยกมวลอากาศ

ทั้งสองออกจากกันเราเรียกว่า แนวอากาศ โดยทั่วไปแล้วตามแนวอากาศหรือแนวปะทะอากาศจะมี
ลักษณะของความแปรปรวนลมฟ้ าอากาศเกิดขึ้น เราสามารถจ าแนกแนวอากาศหรือแนวปะทะอากาศ

ของมวลอากาศได้ 4 ชนิด ดังนี้

3.1 แนวปะทะของมวลอากาศอุ่น (Warm Front)

เกิดจากการที่มวลอากาศอุ่นเคลื่อนที่เข้ามายังบริเวณที่มีมวลอากาศเย็นกว่า โดยมวลอากาศเย็น
จะยังคงตัวบริเวณพื้นดิน มวลอากาศอุ่นจะลอยตัวสูงขึ้น ซึ่งแนวของอากาศอุ่นจะมีความลาดชันน้อย

กว่าแนวอากาศเย็น ซึ่งจากปรากฏการณ์แนวปะทะมวลอากาศอุ่นดังกล่าวนี้ลักษณะอากาศจะอยู่ใน

สภาวะทรงตัว แต่ถ้าลักษณะของมวลอากาศอุ่นมีการลอยตัวขึ้นในแนวดิ่ง (มีความลาดชันมาก) จะ
ก่อให้เกิดฝนตกหนักและพายุฝนฟ้ าคะนอง สังเกตได้จากการเกิดเมฆฝนเมฆนิมโบสเตรตัส หรือการ

เกิดฝนซู่ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าฝนไล่ช้าง

3.2 แนวปะทะของมวลอากาศเย็น (Cold Front)
เมื่อมวลอากาศเย็นเคลื่อนตัวลงมายังบริเวณที่มีละติจูดต ่า มวลอากาศเย็นจะหนัก จึงมีการ

เคลื่อนตัวติดกับผิวดิน และจะดันให้มวลอากาศอุ่นที่มีความหนาแน่นน้อยกว่า ลอยตัวขึ้นตามความลาด

เอียง ซึ่งมีความลาดชันมากถึง 1:80 ซึ่งปรากฏการณ์ดังกล่าวตามแนวปะทะอากาศเย็นจะมีสภาพอากาศ

แปรปรวนมาก มวลอากาศร้อนถูกดันให้ลอยตัวยกสูงขึ้น เป็นลักษณะการก่อตัวของเมฆ คิวมูโลนิมบัส