Page 63 - วิทยาศาสตร์ ม.ต้น
P. 63
62
รูปแสดงภาคตัดขวางของรากพืชใบเลี้ยงคู่และใบเลี้ยงเดี่ยว
ท่อล าเลียงน ้าและแร่ธาตุ
ท่อล าเลียงน ้าและแร่ธาตุ (xylem) เป็นเนื้อเยื่อที่ท าหน้าที่ล าเลียงน ้าและแร่ธาตุต่างๆ ทั้งสารอินทรีย์และ
สารอนินทรีย์ โดยท่อล าเลียงน ้าและแร่ธาตุประกอบด้วยเซลล์ 4 ชนิด ดังนี้
1. เทรคีด (tracheid) เป็นเซลล์เดี่ยว มีรูปร่างเป็นทรงกระบอกยาว บริเวณปลายเซลล์แหลม เท
รคีดท าหน้าที่เป็นท่อล าเลียงน ้าและแร่ธาตุต่างๆ โดยจะล าเลียงน ้าและแร่ธาตุไปทางด้านข้างของล าต้น
ผ่านรูเล็กๆ (pit) เทรคีดมีผนังเซลล์ที่แข็งแรงจึงท าหน้าที่เป็นโครงสร้างค ้าจุนล าต้นพืช และผนังเซลล์มี
ลิกนิน (lignin) สะสมอยู่และมีรูเล็กๆ (pit) เพื่อท าให้ติดต่อกับเซลล์ข้างเคียงได้ เมื่อเซลล์เจริญเต็มที่
จนกระทั่งตายไป ส่วนของไซโทพลาซึมและนิวเคลียสจะสลายไปด้วย ท าให้ส่วนตรงกลางของเซลล์
เป็นช่องว่าง ส่วนของเทรคีดนี้พบมากในพืชชั้นต ่า (vascular plant) เช่น เฟิน สนเกี๊ยะ เป็นต้น
2. เวสเซล (vessel) เป็นเซลล์ที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ แต่สั้นกว่าเทรคีด เป็นเซลล์เดี่ยวๆ ที่ปลาย
ทั้งสองข้างของเซลล์มีลักษณะคล้ายคมของสิ่ว ที่บริเวณด้านข้างและปลายของเซลล์มีรูพรุน ส่วนของ
เวสเซลนี้พบมากในพืชชั้นสูงหรือพืชมีดอก ท าหน้าที่เป็นท่อล าเลียงน ้าและแร่ธาตุต่างๆ จากรากขึ้นไป
ยังล าต้นและใบ เทรคีดและเวสเซลเป็นเซลล์ที่มีสารลิกนินมาเกาะที่ผนังเซลล์เป็นจุดๆ โดยมีความหนา
ต่างกัน ท าให้เซลล์มีลวดลายแตกต่าง กันออกไปหลายแบบ ตัวอย่างเช่น
- annular thickening มีความหนาเป็นวงๆ คล้ายวงแหวน
- spiral thickening มีความหนาเป็นเกลียวคล้ายบันไดเวียน
- reticulate thickening มีความหนาเป็นจุดๆ ประสานกันไปมาไม่เป็นระเบียบคล้ายตาข่ายเล็กๆ
- scalariform thickening มีความหนาเป็นชั้นคล้ายขั้นบันได
- pitted thickening เป็นรูที่ผนังและเรียงซ้อนกันเป็นชั้นๆ คล้ายขั้นบันได
