Page 167 - พท21001

158

เพลงที่ใชรองเลนในชวงตรุษสงกรานต ไดแก เพลงสงกรานต เพลงหยอย เพลงระบําบานไร
เพลงชาเจาหงส เพลงพวงมาลัย เพลงสันนิษฐาน เพลงคลองชาง และเพลงใจหวัง

เพลงที่รองเลนไดทุกโอกาส เพื่อความเพลิดเพลินสนุกสนาน เกิดความสามัคคีในหมูคณะ มักจะ
รองเลนกันในโอกาสทํางานรวมกัน หรือมีงานบุญและงานรื่นเริงตาง ๆ โดยเปนเพลงในลักษณะพอเพลง

แมเพลงอาชีพ ที่ใชโตตอบกัน ไดแก เพลงเทพทอง เพลงปรบไก เพลงอีแวว เพลงฉอย เพลงลําตัด

เพลงทรงเครื่อง เปนตน
เพลงพื้นบานภาคเหนือ สามารถใชรองเลนไดทุกโอกาสโดยไมจํากัดเทศกาลหรือฤดูใด ๆ

ซึ่งใชรองเพลงเพื่อผอนคลายอารมณและการพักผอนหยอนใจ โดยลักษณะการขับรองและทวงทํานอง

จะออนโยน ฟงดูเนิบนาบนุมนวล สอดคลองกับเครื่องดนตรีหลัก ไดแก ป ซึง สะลอ เปนตน นอกจากนี้
ยังสามารถจัดประเภทของเพลงพื้นบานของภาคเหนือได 3 ประเภท คือ

1. เพลงซอ ใชรองโตตอบกัน โดยมีการบรรเลงป สะลอและซึงคลอไปดวย

2. เพลงจอย เปนการนําบทประพันธของภาคเหนือมาขับรองเปนทํานองสั้น ๆ โดยเนื้อหา
ของคํารองจะเปนการระบายความในใจ แสดงอารมณความรัก ความเงียบเหงา มีนักรองเพียงคนเดียว

และจะใชดนตรีบรรเลงในโอกาสตาง ๆ หรือจอยอําลา
3. เพลงเด็ก มีลักษณะคลายกับเพลงเด็กของภาคอื่น ๆ คือ เพลงกลอมเด็ก และเพลงที่เด็กใช

รองเลนกัน เพลงอื่อลูก และเพลงสิกจุงจา
เพลงพื้นบานภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพลงพื้นบานของภาคอีสาน ใชรองเพื่อความสนุกสนาน

ในงานรื่นเริงตางๆ สามารถแตงไดตามวัฒนธรรม 3 กลุมใหญ ๆ คือ กลุมวัฒนธรรมหมอลํา กลุมวัฒนธรรม-

เพลงโคราช และกลุมวัฒนธรรมเจรียงกันตรึม ดังนี้
1. เพลงพื้นบานกลุมวัฒนธรรมหมอลํา ประกอบดวยหมอลําและเซิ้ง โดยหมอลําแบงการลํา

นําและการรองออกเปน 5 ประเภท คือ ลําเรื่อง ลํากลอน ลําหมู ลําเพลิน และลําผีฟา สวนเซิ้งหรือ

คํารองจะใชคํารองรื่นเริง เชน การแหบั้งไฟ การแหนางแมว การแหนางดัง โดยเนื้อเรื่องในการรอง
ซึ่งอาจเปนการขอบริจาคเงินในงานบุญ การเซิ้งอวยชัยใหพร หรือเซิ้งเลานิทานชาดกตามโอกาส

2. เพลงพื้นบานกลุมวัฒนธรรมเพลงโคราช เปนเพลงพื้นบานที่เลนกันมานานในจังหวัด

นครราชสีมา หรือโคราช ซึ่งเนื้อเพลงมีลักษณะเดน มีการเลนสัมผัสอักษรและสัมผัสสระทําใหเสียง
นาฟงยิ่งขึ้นและยังมีเสียง ไช ชะ ชะ ชิ ชาย พรอมมีทั้งการรําประกอบแบบเหยาะตัวตามจังหวะขึ้นลง

ซึ่งเพลงโคราชนี้ นิยมเลนทุกโอกาสตามความเหมาะสม
3. เพลงพื้นบานกลุมวัฒนธรรมเจรียงกันตรึม ที่นิยมรองเลนกันในแถบจังหวัดที่มีเขตติดตอกับ

เขมร ไดแก จังหวัดบุรีรัมย สุรินทร และศรีสะเกษ โดยคําวากันตรึม นั้น หมายถึง กลองกันตรึม

ซึ่งเปนเครื่องดนตรีหลักเวลาตีจะใชจังหวะเสียงดัง โจะกันตรึม ๆ และเจรียง หมายถึง การขับหรือ
การรองเพลงมี 2 แบบ คือ เจรียงใชประกอบการบรรเลงดนตรีกันตรึม ซึ่งเมื่อขับรองไปทอนหนึ่ง

ดนตรีกันตรึมก็จะรับและบรรเลงยาว อีกแบบคือ เจรียงดนตรี ใชรองในงานโดยจะขับรองไปเรื่อย ๆ