Page 15 - tavir_169_2019aralik-b

Çoksesliliğin Gelişimi 3- Gelişme Dönemi

Kilisenin enstrümanı ve halk ezgilerini yasaklayan tutu- 1750 yılları ve sonrası. Bu dönemde koronun birey ve
muna karşın bunlar kilisenin duvarları ardına her fırsatta toplum üzerindeki önemi anlaşılmış, araştırılıp geliştirilen
sızdı. Bir aşamadan sonra kilise bunları önleyemez oldu ve bilimsel bir alan haline gelmiştir. Bireysel ve yeni yaklaşımlar,
bu durumu hemen teorize ederek benimsemek zorunda nota yazımı geliştirilerek müzikal dinamiklerde önemli
kaldı. Orgu kutsal kitapta geçtiğini söyleyerek, oynak bulup adımlar olan tempo, gürlük kavramları keşfedilmiş ve şef-
yasakladığı üç zamanlı müziği kutsal üçlüyü sembolize etti- lerinin yetişmesi için, profesyonel eğitim olanakları gelişme
ğini iddia ederek kabul etti. Orgun kiliseye girerek serbest göstermiştir. Günümüz korolarına ilk örnek ise, 1791 yı-
kalması ile çok sesli müzik gelişmeye başladı. Onuncu yüz- lında Berlin Sing Akademisinde kurulmuştur.
yılda paralel dörtlü, beşli ve oktav sesler geri planda kalmak
koşuluyla din melodilerine eşlik etmeye başladı. Bu sesler Koro Üzerine Sarper Özsan’la Röportaj
kulağa yatkın olduğu için, ana seste var olan Gregor melo-
diyi bastırmadıkları, tersine güçlendirdikleri için yasaklan- “-O dönemde çoksesliliğin ortaya çıkışına ilişkin bilgi vere-
madılar. Zamanla paralel giden seslerde ters yönlere bilir misiniz?
yönelişler, genişleme ve daralmalar oluştu. On birinci yüz-
yılda ikinci ses ana sesi bastırmaya, kimi zaman önüne geç- -Tarihsel açıdan baktığımızda çokseslilik daha ileri bir dö-
meye başladı. Üçlü ve altılı gibi ters karakterli sesler nemde ortaya çıkmış bir durum.
kullanılmaya başlandığında, daha önce iki paralel sesten olu- Şimdi benim görüşüme göre ona herhangi bir yerde rast-
şan çokseslilikteki sayı üçe, dörde çıktı. Dört sesten oluşan lamış değilim. Gerçekten de tam burjuva kültürünün ortaya
şarkının baş sesi olan Gregor melodisi çıkarıldı, yerine yeni çıkmasına paralel olarak doğuyor. Çok seslilik 1100’lü 1200’lü
melodiler eklendi. yıllarda batıda, batı toplumları arasında hatta kilisede falan
ortaya çıkmaya başlıyor.
Çokseslilik kilise dışına taşarak gelişimini sürdürdü. O
ana kadar kullanılan Neumalar müzikte var olan gelişimi Mesela özellikle kiliselerde, bugün de hala geçerliliğini ko-
karşılamamaya başladı. Notaların ifade ettiği seslerin tam ruyor. Çok sesli koro tarafından, aynı anda farklı sesler basarak
karşılığı, değerleri, net olarak gösterilmeliydi. Çoksesliliğin şarkılar seslendiriliyor.
gelişimi porte tipi bir çözümü zorunlu kıldı ve notalama ça-
balarını tetikledi. İşte tamam bütün bunlar aslında bir sese, ikinci ses ka-
tılma şeklinde oldu. Şimdi çok teknik detaya girmek istemi-

aralık 2019 TAVIR 15